Felicita Vestvali, znana również jako Felicità von Vestvali, to postać, która na stałe wpisała się w historię opery i kultury XIX wieku. Urodziła się 23 lutego 1831 roku w Szczecinie, a swoje życie zakończyła 3 kwietnia 1880 roku w Warszawie. Była niemiecką śpiewaczką operową i utalentowaną aktorką, której osiągnięcia zdobyły uznanie zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej.
W Stanach Zjednoczonych Felicita była znana jako „Vestvali the Magnificent” lub „Magnificent Vestvali”, a jej talent został doceniony przez takie osobistości jak Abraham Lincoln i Napoleon III. Vestvali wyróżniała się nie tylko swoim niezwykłym kontraltowym głosem, ale również niezależnością od obowiązujących wówczas norm społecznych dotyczących kobiecości.
Wielu współczesnych Ukrainki określało ją mianem samozwańczej „wrogini mężczyzn” („Männerfeindin”). Życie i działalność Felicity były blisko związane z ruchem feministycznym oraz z wczesnymi akcentami na rzecz praw gejów i lesbijek. Była również aktywnie zaangażowana w ruchy dążące do wyzwolenia rasowego i religijnego, co czyniło ją pionierką w wielu obszarach społecznych.
Biografia
Historia Felicity Vestvali, wybitnej postaci w świecie kultury i sztuki, zaczyna się od niejasnych korzeni jej rodziny. Niektórzy historycy, w tym Ludwig Eisenberg, sugerują, że artystka wywodziła się ze szlacheckiej linii. Warto zauważyć, że pomimo posługiwania się włoskim pseudonimem, anna Marie Stegemann, bo tak naprawdę nazywała się Vestvali, urodziła się w Szczecinie, wówczas w Prusach. Jej ojciec był urzędnikiem państwowym, który na skutek okoliczności politycznych przyjął nazwisko „Stegemann”. Jej matka natomiast nosiła tytuł baronowej von Hünefeld. Inne źródła podają, że jej ojciec mógł należeć do polskiej rodziny szlacheckiej Westfalowiczów oraz wskazują, że urodziła się w 1834 roku jako córka wysoko postawionego austriackiego urzędnika.
Rodzina Vestvali nie wspierała jej artystycznych aspiracji, co skłoniło ją do ucieczki w wieku 15 lat przebranej za mężczyznę, aby dołączyć do zespołu teatralnego Wilhelma Bröckelmanna w Lipsku. Z zespołem Bröckelmanna miała okazję występować w różnych teatrach miejskich w północnych Niemczech. Jej talent został dostrzegany przez słynną aktorkę Wilhelminę Schröder-Devrient, która wzięła ją pod swoją opiekę. Dzięki jej wsparciu, Vestvali mogła zadebiutować w Altes Theater w Lipsku w roli Agaty w operze „Wolny strzelec”.
Po epizodzie w hanowerskiej operze, artystka przeniosła się do Francji, gdzie uczęszczała do Konserwatorium Paryskiego. Jej kariera szybko rozwijała się, a zimą 1855/56 była uczennicą znanych kompozytorów, Romaniego i Mercadante. W tym okresie przyjęła pseudonim Felicita Vestvali i zaczęła występować jako włoska śpiewaczka w La Scali w pierwszej roli spodenkowej (en travesti) jako Romeo.
Po zdobyciu popularności w Paryżu, Londynie, Nowym Jorku i Meksyku, Vestvali planowała dłuższy urlop we Włoszech, jednak cesarz Napoleon III przyciągnął ją z powrotem do Opery Paryskiej. Jej występy zachwycały publiczność, a krytycy porównywali ją do takich gwiazd jak Maria Malibran czy Wilhelmina Schröder-Devrient. W kolejnych latach Vestvali odbyła tournée po Francji, Belgii i Holandii, a w 1862 roku ponownie wystąpiła w Nowym Jorku. Była pionierką w swoim fachu, stając się pierwszą kobietą grającą Hamleta w historii i zdobywając tytuł „kobiecego Keana”.
Jednakże po nieprzychylnych recenzjach jej występu w operze „Orfeusz i Eurydyka” w 1865 roku, zaczęła zmieniać repertuar z ról śpiewanych na mówione. Powróciła do Europy, gdzie znowu zyskała uznanie, występując w Londynie jako Romeo i Hamlet. Warto zauważyć, że jednym z jej widzów była królowa Wiktoria, a Królewska Akademia Sztuk przyznała jej tytuł członka honorowego.
Wiosną 1868 roku artystka wystąpiła w Hamburg i Lubece, a następnie wyruszyła w dwuletnią trasę koncertową po Europie. Po wojnie francusko-pruskiej w 1871 roku, Vestvali rzadziej występowała, akcentując życie prywatne. Ostatnie lata spędziła w Bad Warmbrunn w Cieplicach Śląskich. Jej życie zakończyło się 3 kwietnia 1880 roku, sześć tygodni po jej 49. urodzinach, kiedy to zachorowała podczas wizyty u znajomych w Warszawie. Warto zaznaczyć, że w ostatnich chwilach towarzyszyła jej niemiecka aktorka Elise Lund, jej wierna towarzyszka i spadkobierczyni, która zadbała o przewiezienie jej ciała do Bad Warmbrunn.
Przypisy
- a b c d Vestvali the Magnificent. San Francisco Bay Times, 31.10.2019 r. [dostęp 19.09.2020 r.]
- CERL Thesaurus [online], data.cerl.org [dostęp 26.01.2021 r.]
- Riemens i inni, Grosses Sängerlexikon., wyd. 4, Berlin: K.G. Saur, 2004, ISBN 978-3-598-44088-5, OCLC 784886922 [dostęp 19.09.2020 r.]
- David Donald: Lincoln. New York: Simon & Schuster, 1995, s. 569. ISBN 0-684-80846-3.
- a b Tony Howard: Women as Hamlet: performance and interpretation in theatre, film and fiction. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2007, s. 56. ISBN 0-521-86466-6. OCLC 76064565.
- Vestvali, Felicità von. Pallas Athene: Memoiren einer Künstlerin. 1873.
- Rosa von Braunschweig: Felicita von Vestvali. In: Magnus Hirschfeld (wyd.): Jahrbuch für sexuelle Zwischenstufen. 1903.
- Louise Otto. Felicita von Vestvali. In: Neue Bahnen: Organ des allgemeinen deutschen Frauenvereins. 3. Bd.; Nr. 20 u. 21. 1868.
- A. Diezmann (wyd.): Felicita von Vestvali: in Allgemeine Moden-Zeitung, 70. Jg. 1868, Nr. 47, S. 744.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jerzy Zieliński (operator filmowy) | Radzimir Dębski | Paulina Andrzejewska | Marta Stalmierska | Cleo (piosenkarka) | Jolanta Jaszkowska | Krzysztof Łukaszewicz (reżyser) | Oscar Hammerstein I | Margit Nünke | Daniel Potasz | Aleksandra Kisio | Jacek Chrzanowski | Marek Cichoń | Paweł Kotla | Agnieszka Wilczyńska | Karl Karow | Rena (raperka) | Dominika Wolski | Rafał Pawnuk | ŁonaOceń: Felicita Vestvali