Jan Maria Piskorski

---

Życiorys

Jest synem Czesława Piskorskiego. W latach 1976–1979 podjął studia z zakresu historii, archiwistyki, polonistyki oraz filologii klasycznej na Uniwersytecie Poznańskim. Po zakończeniu edukacji rozpoczął swoją karierę zawodową w Instytucie Historii PAN w Warszawie, w jednostce kierowanej przez profesora Gerarda Labudę, zajmującej się historią Pomorza w Poznaniu.

W 1983 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Adama Mickiewicza, pisany pod okiem profesora Jerzego Strzelczyka, którego tematem przewodnim były „Miasta księstwa szczecińskiego do połowy XIV w.”. W latach 1988–1989 doskonalił swoją wiedzę na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie jednocześnie przygotowywał habilitację.

W 1991 roku pomyślnie przeszedł kolokwium habilitacyjne na UAM, opierając się na pracy “Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego w XIII i początkach XIV w. na tle procesów osadniczych w średniowiecznej Europie”, która analizowała kwestie kolonizacji wiejskiej na terenie Pomorza Zachodniego oraz w pozostałej części Europy w okresie średniowiecza.

W latach 2000-2006 pełnił funkcję wiceprezesa polsko-niemieckiej komisji mieszanej ds. podręczników szkolnych w ramach UNESCO, a w latach 2006-2007 był przewodniczącym Rady Humanity in Action Poland.

Członek wielu rad naukowych oraz zespołów redakcyjnych, między innymi Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, „Przeglądu Historycznego” (Warszawa) oraz Muzeum PRL w Nowej Hucie, jak również Muzeum Przesiedleń we Friedlandzie. Jako profesor gościnny wykładał na uniwersytetach w Halle, Moguncji i Osnabrücku w Niemczech, a także był członkiem komitetu redakcyjnego kwartalnika “German History” (Londyn, Oksford) i przez wiele lat, od 1992 do 2005 roku, pełnił rolę dyrektora Wydawnictwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

W swojej pracy koncentruje się głównie na dziejach kolonizacji, migracji, prawie niemieckim, historiografii oraz historii Europy Środkowo-Wschodniej. Swoje badania bada publikował również w Austrii, Finlandii, Hiszpanii, Indiach, Niemczech, Rosji, Szwajcarii, USA, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii.

Był również odpowiedzialny za przygotowanie filmów edukacyjnych dla Telewizji Polskiej, w tym scenariuszy do kilku pierwszych odcinków serii „Pomorskie pejzaże historyczne”, których był także prowadzącym. Jako publicysta oraz eseista współpracował z takimi tytułami jak “Odry”, “Więzi”, “Kwartalnik Literacki Wyspa”, “Gazeta Wyborcza”, “Polityka”, “Rzeczpospolita” oraz z wieloma innymi czasopismami zarówno polskimi, jak i zagranicznymi.

W 2014 roku przewodniczył sympozjum zatytułowanemu „Pogranicza, ludzie pograniczy, granice epok w nauce i sztuce” zorganizowanemu podczas XIX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Szczecinie.

Publikacje

Jan Maria Piskorski to autor wielu znaczących publikacji naukowych oraz książek, które stanowiąważny wkład w historiografię polską i regionalną. Jego dzieła obejmują różnorodne tematy, od historii Pomorza po zagadnienia związane z migracjami i historią społeczną.

Oto niektóre z jego istotnych publikacji:

• Miasta Księstwa Szczecińskiego do połowy XIV wieku, Warszawa: PWN 1987; wyd. 2: Poznań-Szczecin: PTPN & MN (Szczecin) 2005 (nagroda Instytutu Zachodniego za 1987 rok),
• Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego w XIII i w początkach XIV wieku na tle procesów osadniczych w średniowiecznej Europie, Poznań: PTPN 1990; wyd. 2: 2005,
• Polska Mieszka I. W tysiąclecie śmierci twórcy państwa i Kościoła polskiego (25 maja 992 – 25 maja 1992), red. & przedmowa Jan M. Piskorski, Poznań: Wydawnictwo PAN 1993; wyd. 2 zmienione: Civitas Schinesghe. Mieszko I i początki państwa polskiego, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań-Gniezno 2004 ISBN 83-7063-416-8,
• Szczecin. Zarys historii, Jan M. Piskorski & B. Wachowiak, E. Włodarczyk; red. Jan M. Piskorski, Poznań: PTPN 1993, wyd. 2: 1998; wyd. 3 zmienione: 2002,
• Stettin. Kurze Stadtgeschichte, Jan M. Piskorski & B. Wachowiak, E. Włodarczyk; red. Jan M. Piskorski, tłum. E. Janus i A. Warnecke, Poznań: PTPN 1994; wyd. 2: 1998,
• A Short History of Szczecin, Jan M. Piskorski & B. Wachowiak, E. Włodarczyk, red. Jan M. Piskorski, tłum. K. Wilson, Poznań: PTPN 2002,
• T. Tyc, Ze średniowiecznych dziejów Wielkopolski i Pomorza. Wybór prac i posłowie Jan M. Piskorski, Poznań: PTPN 1997,
• Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów. Studia historyczne ofiarowane Antoniemu Gąsiorowskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. T. Jasiński, T. Jurek & Jan M. Piskorski, Poznań: PTPN 1997,
• Pomorze poprzez wieki, red. & współautor Jan M. Piskorski, tłum. B. Grunwald-Hajdasz, Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich 1999 (nagroda „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za rok 1999),
• Pommern im Wandel der Zeiten, red. Jan M. Piskorski, tłum. A. Warnecke, Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich 1999,
• „Deutsche Ostforschung” und „polnische Westforschung” im Spannungsfeld von Wissenschaft und Politik. Disziplinen im Vergleich, red. Jan M. Piskorski & J. Hackmann, R. Jaworski, Osnabrück: fibre Verlag 2002,
• Historiographical Approaches to Medieval Colonization of East Central Europe. A Comparative Analysis Against the Background of Other European Inter-ethnic Colonization Processes in the Middle Ages, red. Jan M. Piskorski, New York: Colorado University Press & Columbia University Press 2002 [East European Monographs 611],
• Pomorze plemienne. Historia – archeologia – językoznawstwo, Poznań-Szczecin: Sorus & MN (Szczecin), PTPN 2002; wyd. 2 z nową przedmową autorską Wodzisław Śląski: Templum 2014,
• Polacy i Niemcy. Czy przeszłość musi być przeszkodą? (wokół dyskusji o wysiedleniach i tzw. Centrum przeciw Wypędzeniom), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2004,
• K. Potkański, Pisma pośmiertne, wyd. K. Bujak, posłowie Jan M. Piskorski, Poznań: PTPN 2004,
• Vertreibung und deutsch-polnische Geschichte. Eine Streitschrift, tłum. A. Warnecke, Osnabrück: fibre Verlag 2005; wyd. 2 z nowym autorskim posłowiem tamże 2007 (nagroda Zachodniopomorskiego Klubu Liderów Nauki 2008),
• Kontinuitäten und Brüche: Lebensformen – Alteingesessene – Zuwanderer von 500 bis 1500, red. K. Kaser, D. Gramshammer-Hohl, Jan M. Piskorski, E. Vogel, Klagenfurt: Wieser Verlag 2010,
• Wygnańcy. Przesiedlenia i uchodźcy w dwudziestowiecznej Europie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2010; dodruk tamże 2011 (nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz nominacje do nagrody tygodnika „Polityka” na najlepszą książkę historyczną oraz do nagrody literackiej „Srebrny Kałamarz” Fundacji Zielona Gęś im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego),
• Wojna, pamięć, tożsamość. O bitwach i mitach bitewnych, red. Jan M. Piskorski, Warszawa: Bellona 2012,
• Die Verjagten. Flucht und Vertreibung im Europa des 20. Jahrhunderts, tłum. P.O. Loew, München: Siedler Verlag 2013 (oprawa twarda i E-book), München: Pantheon 2015 (oprawa miękka) oraz specjalne wydanie wschodnioniemieckich centrali kształcenia politycznego (Zentrale für politische Bildung),
• Polska – Niemcy. Blaski i cienie tysiącletniego sąsiedztwa, Warszawa: Bellona 2017,
• Pomeranika, Warszawa: Bellona 2020,
• Gorzka sól historii. Migracje i transformacje, Warszawa: Bellona 2021,
• (wespół z Timmem Stuetzem), Spacer między słowem a obrazem, Szczecin: Książnica Pomorska 2023,
• Bitwy o przeszłość. Nauka, polityka, media, edukacja, Kraków: Universitas 2024,
• Syrena i profesor. Opowiadania, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT 2024.

---

Oceń: Jan Maria Piskorski

---