Budynek znajdujący się przy ulicy Generała Władysława Sikorskiego 37 w Szczecinie to przykład nie tylko architektury, ale także ważności instytucji edukacyjnych w regionie. Wzniesiony w latach 1900–1901, pełnił i nadal pełni istotną rolę w lokalnej społeczności. Obiekt ten usytuowany jest na osiedlu Turzyn, w obrębie dzielnicy Śródmieście, gdzie jego obecność jest doceniana przez mieszkańców oraz studentów.
Co ważne, budynek jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa zachodniopomorskiego, co świadczy o jego wyjątkowym znaczeniu historycznym. Od momentu swojego powstania, odgrywał kluczową rolę w obszarze edukacji. W latach 1901–1944 funkcjonowała tutaj szkoła budowy maszyn, co ukazuje jego długotrwałe powiązania z kształceniem technicznym.
Po II wojnie światowej, w roku 1946, budynek przeszedł transformacje, stając się siedzibą kolejnych instytucji edukacyjnych, w tym Wydziału Elektrycznego Wyższej Szkoły Inżynierskiej, a następnie Politechniki Szczecińskiej. Obecnie jest częścią Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, co podkreśla jego ciągłość w służbie edukacyjnej oraz znaczenie w dziedzinie inżynierii i technologii.
Historia
Gmach zlokalizowany przy Friedenstraße 37, obecnie ul. Generała Władysława Sikorskiego 37, został wzniesiony w latach 1900-1901 jako siedziba Königliche Höhere Maschinenbauschule. Autor projektu pozostaje nieznany, jednakże Rafał Makała sugeruje, że mógł to być szczeciński architekt Wilhelm Meyer-Schwartau, znany z projektowania sąsiedniego budynku przy ul. Pułaskiego 10. Istnieje również hipoteza, że projektantem mógł być ówczesny miejski architekt Max Wolfgang Grube, którego podpisy znajdują się na rysunkach i obliczeniach statystycznych.
Roboty budowlane zostały zlecone przedsiębiorstwu prowadzonemu przez Theodora Blessa. W kwietniu 1900 roku na placu budowy zorganizowano baraki socjalne dla pracowników, a 11 maja tego samego roku lokalne władze zwróciły się do Policji Budowlanej o zgodę na budowę szkoły. Wbrew braku zezwolenia, prace rozpoczęto, a zgodę wydano dopiero 27 października 1900 roku. Budowa osiągnęła stan surowy 21 stycznia 1901 roku. W czerwcu 1901 roku rozpoczęto równocześnie budowę warsztatów na dziedzińcu, a gotowy budynek główny oddano do użytku Królewskiej Szkole Budowy Maszyn na mocy decyzji z 4 października 1901 roku.
Program kształcenia obejmował dwa i pół roku edukacji z możliwością wyboru jednego z pięciu wydziałów: elektrotechniki, inżynierii okrętowej, lotnictwa, budowy maszyn oraz budowy okrętów. Kandydaci na uczniów musieli zdać egzaminy wstępne oraz mieć co najmniej dwuletnie doświadczenie w branży przemysłowej. W kolejnych latach oferta szkoły została wzbogacona o kursy wieczorowe oraz zawodowe.
Warsztaty oddano do użytku nieco później, 2 czerwca 1902 roku. Szczegóły dotyczące pojawienia się parterowego budynku toalet po lewej stronie głównego gmachu są nieznane; budynek ten był współdzielony z sąsiednimi szkołami. W 1911 roku nadbudowano część budynku toalet, a w 1933 roku zmieniono jego przeznaczenie na odlewnię, instalując piec do wytapiania metalu zbudowany przez firmę Ölfeuerungs Fulmina. Cztery lata później tylną część obiektu podwyższono, aby uzyskać mieszkanie dla dozorcy.
W przededniu II wojny światowej nazwa szkoły zmieniła się na Vereinigte Technische Staatslehranstalten für Schiffsingenieure und Seemaschinisten zu Stettin. Główny budynek nie ucierpiał w wyniku bombardowań Szczecina, a po wojnie stał się pierwszą siedzibą nowo utworzonej Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie, gdzie rozpoczęto zajęcia 18 lutego 1947 roku. W dniu 1 września 1955 roku zmieniono nazwę uczelni na Politechnika Szczecińska. W drugiej połowie lat 60. XX wieku zmodernizowano elewację, usuwając ryzality i zwieńczenia lizen oraz przebudowując poddasze, likwidując okrągłe lukarny na rzecz prostokątnych okien.
Od 1 września 1970 roku budynek stał się siedzibą Instytutu Elektrotechniki, który powstał z Wydziału Elektrycznego Politechniki Szczecińskiej. Po tym, jak 23 stycznia 1973 roku wznowiono działalność Wydziału Elektrycznego, gmach wielokrotnie zmieniał swoje przeznaczenie i funkcjonował w różnorodnych rolach do 1 stycznia 2009 roku, kiedy to połączono Politechnikę Szczecińską z Akademią Rolniczą, tworząc Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. W ramach przekształceń nazwano go Wydziałem Elektrycznym ZUT. W 2009 roku przeprowadzono gruntowny remont klatki schodowej i korytarzy, dodano windę od podwórza oraz odnowiono fasadę budynku.
Architektura
Budynek przy ul. Generała Władysława Sikorskiego 37 to imponująca struktura pięciokondygnacyjna, na dachu której umieszczono dwuspadową konstrukcję pokrytą ceramiczną dachówką w intensywnym czerwonym kolorze.
Fasada zewnętrzna zdobi klinkierowa cegła w odcieniu jasnożółtym. Zwracająca uwagę elewacja frontowa składa się z 18 osi, charakteryzuje się symetrią oraz wyróżnia się środkowym ryzalitem, który współtworzy dwa boczne ryzality. W odróżnieniu od ryzalitu głównego, ryzality boczne nie mają okien, podczas gdy w środkowym znajduje się cztery osie.
Pomiędzy tymi ryzalitami rozplanowano po siedem osi, a całość wieńczą stylowe trójkątne szczyty. Wartym uwagi jest fakt, że pierwotnie szczyty te zdobiły boczne sterczyny, które niestety zostały usunięte podczas modernizacji dachu, która miała miejsce w latach 60. XX wieku. Płaskorzeźby umieszczone na szczytach ryzalitów bocznych przedstawiają herb Szczecina z ukoronowaną tarczą herbową trzymaną przez dwa lwy. Dodatkowo, wystrój tych ryzalitów wzbogacają różnorodne blendy i ornamenty roślinne.
Najwyższy jest szczyt ryzalitu głównego, w którym wbudowano cztery łukowate okna oraz jedno okrągłe umiejscowione w najwyższej części. Pomiędzy drugim a trzecim piętrem ozdobę stanowi wstęga, na której pierwotnie znajdował się skrócony napis Niemieckiej Szkoły Maszynowej „Königl. Maschinenbauschule”, a współcześnie widnieje tam podpis „Wydział Elektryczny”.
Główne wejście do budynku ulokowane jest w ganku przylegającym do ryzalitu głównego. Do dwuskrzydłowych drewnianych drzwi prowadzą schody wykonane z kamienia, mające cztery stopnie. Posadzka ganku jest wyłożona oryginalnymi kafelkami. Całość zwieńcza trójkątny szczyt, w którym umieszczona jest płaskorzeźba z wizerunkiem wawrzynu płożącego się pod regulatorem Watta oraz kołem zębatym. Po obu stronach szczytu znajdują się majestatyczne rzeźby gryfów z rozpostartymi skrzydłami.
W dodatkowym lewym ryzalicie bocznym znajduje się pomocnicze wejście w formie małych dwuskrzydłowych drzwi znajdujących się w stylowym portalu. Pod względem architektonicznym, osie elewacji między głównym ryzalitem a ryzalitami bocznymi zdobią łukowate okna. Na uwagę zasługuje fakt, że łuki okien piwnicznych są dłuższe niż te w wyższych kondygnacjach. Do pierwszego i drugiego piętra okna oddzielają lizenami, a ponad oknami drugiego piętra zaprojektowano estetyczne dekoracje w formie przecinających się łuków.
Lizeny na poziomie poddasza poświetlono subtelnymi zwieńczeniami. Wcześniej obszerne poddasze zdobiły po trzy okrągłe lukarny rozmieszczone między ryzalitem głównym a bocznymi. Na poziomie ulicy, przestrzeń pomiędzy ryzalitem głównym a bocznymi została zaaranżowana na przedogródki, ogrodzone stylowym, metalowym płotem.
Boczne fasady budynku są trzyosiowe i upiększone w sposób analogiczny do frontowej. Środkowe osie na stronach bocznych zwieńczone są trójkątnymi szczytami, które posiadają okienka wypełnione światłem doświetlającym poddasze. Wnętrze budynku zachowało oryginalną stolarkę drzwiową oraz sztukatorski wystrój korytarzy. Każda z kondygnacji łączona jest schodami z murowaną balustradą, z wyjątkiem najwyższej, na której balustrada jest kuta.
Na półpiętrach akcenty balustrady podkreślają kolumny z efektownymi głowicami, które powielają motywy roślinne. W sumie prezentuje się to jako harmonijna całość.
Pozostałe obiekty w kategorii "Uczelnie":
Wydział Informatyki i Telekomunikacji Politechniki Morskiej w Szczecinie | Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Wydział Mechatroniki i Elektrotechniki Politechniki Morskiej w Szczecinie | Wyższa Szkoła Integracji Europejskiej w Szczecinie | Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie | Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie | Budynek przy ul. Kazimierza Pułaskiego 10 w Szczecinie | Collegium Balticum – Akademia Nauk Stosowanych w Szczecinie | Politechnika Morska w Szczecinie | Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie | Akademia Sztuki w Szczecinie | Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Szczecinie | Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Wydział Architektury Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Akademia Nauk Stosowanych Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie | Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Wydział Techniki Morskiej i Transportu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie | Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w SzczecinieOceń: Budynek przy ul. Generała Władysława Sikorskiego 37 w Szczecinie