Puszcza Goleniowska, znana w przeszłości jako Gollnower Heide do 1945 roku, to potężny kompleks leśny o powierzchni wynoszącej około 630 km². Położona jest na malowniczej Równinie Goleniowskiej, która znajduje się na wschód od jeziora Dąbie oraz Zalewu Szczecińskiego.
Większość tego rozległego terenu leży w granicach powiatu goleniowskiego. Jednakże obrzeża Puszczy przylegają także do powiatów: kamieńskiego i stargardzkiego, a także do samego miasta Szczecina. Cały ten obszar jest bogaty w różnorodność przyrodniczą oraz stanowi ważny element lokalnego ekosystemu.
Obszary cenne przyrodniczo
Na terenie Puszczy Goleniowskiej zidentyfikowano szczególnie cenne obszary przyrodnicze, które zostały objęte szczególną ochroną. Ochrona ta wynika z rzadkości występujących tu gatunków roślin i zwierząt.
- Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Przybiernowskie Cisy” (gmina Przybiernów),
- Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Sarni Las” (gmina Nowogard),
- rezerwat przyrody „Czarnocin” (gmina Stepnica),
- rezerwat przyrody „Białodrzew Kopicki” (gmina Stepnica),
- Rezerwat przyrody „Olszanka” (gmina Stepnica),
- Rezerwat przyrody „Krzywicki Mszar” (gmina Osina),
- Rezerwat przyrody „Wrzosiec” (gmina Osina),
- Rezerwat przyrody „Uroczysko Święta” (gmina Goleniów),
- Rezerwat przyrody „Wilcze Uroczysko” (gmina Goleniów) – został zlikwidowany 24 października 2006 r. i włączony w skład rezerwatu przyrody Olszanka,
- Rezerwat przyrody „Cisy Rokickie im. prof. Stanisława Króla” (gmina Przybiernów),
- Rezerwat przyrody „Wiejkowski Las” (gmina Przybiernów).
Ponadto, obszar Puszczy Goleniowskiej włączono w ogólnokrajową sieć ochrony przyrody, przyznając status dwóch obszarów Natura 2000: „Puszcza Goleniowska” (obszar ptasi) oraz „Ostoja Goleniowska” (obszar siedliskowy).
Historia
Nazwa tej malowniczej i bogatej w historię Puszczy ma swoje korzenie sięgające średniowiecza, wskazując na jej znaczenie w kontekście regionalnym. Historia Puszczy Goleniowskiej zaczyna się od Goleniowa, który leży w jej centrum. Pierwsze zapisy dotyczące tych terenów datowane są na 1349 rok, kiedy to obszary te wspomniano jako ulubione tereny łowieckie książąt Pomorza Zachodniego.
W miarę upływu czasu, szczególnie w drugiej połowie XVIII wieku, nastąpił intensywny rozwój osadnictwa, co przyczyniło się do znacznego przetrzebienia zasobów Puszczy. To zjawisko miało poważny wpływ na lokalną faunę i florę.
W 1996 roku część południowa Puszczy, znana jako Nadleśnictwo Kliniska, została włączona do Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcze Szczecińskie”, co miało na celu ochronę i promocję tych cennych przyrodniczo obszarów.
Aktualnie, zarządzanie Puszczą Goleniowską jest podzielone pomiędzy różne nadleśnictwa: część centralna znajduje się pod opieką Nadleśnictwa Goleniów, część północna należy do Nadleśnictwa Rokita, a obszar wschodni zarządzany jest przez Nadleśnictwo Nowogard.
Flora i fauna
W Puszczy Goleniowskiej dominują lasy iglaste, które zajmują około 80% obszaru tego malowniczego terenu. Zdecydowaną większość tego typu drzew stanowi sosna, stanowiąca 77% całkowitych zasobów leśnych, podczas gdy wprowadzony sztucznie w XIX wieku świerk zajmuje jedynie 3%.
Pozostałą część lasów, bo stanowiącą zaledwie 20%, tworzą drzewa liściaste, takie jak buk czy olsza czarna, które są kluczowymi gatunkami w środowiskach bagiennych. W obszarach podmokłych, położonych najniżej, można spotkać zbiorowiska łęgowe, a nieco wyżej rozciągają się podmokłe lasy olszynowe, które przechodzą w typowy bór bagienny.
Poza dominującymi drzewami iglastymi oraz bukami i olszą czarną, w Puszczy Goleniowskiej występują również inne gatunki drzew. Można tu napotkać brzozę, dąb, jesion, jawor, wiąz, klon, wierzba oraz topolę. W zależności od rodzaju podłoża, na którym rosną, dopełniają je różnorodne krzewy, takie jak czeremcha, jarzębina, leszczyna, głóg, malina, jeżyna, kalina i inne.
Warto wspomnieć o 450-letniej lipie „Anna”, która rośnie w Kliniskach Wielkich. Legenda głosi, że pod tym darem natury odpoczywała księżna pomorska, żona Bogusława X – Anna Jagiellonka.
Jeśli chodzi o faunę tego regionu, jej przedstawicielami są między innymi: sarna, dzik, bielik, kruk, myszołów zwyczajny, żuraw zwyczajny oraz kania ruda. Sporadycznie można spotkać wilka szarego oraz łosia, co dodatkowo czyni ten region cennym miejscem dla miłośników przyrody.
Rzeki i jeziora
Puszcza Goleniowska to region obfitujący w naturalne akweny oraz przepływające rzeki. W tej części Polski można znaleźć wiele wód, które tworzą niezwykły ekosystem.
- Ina,
- Płonia,
- Gowienica,
- Wołczenica,
- Krępa,
- Grzybnica.
Oprócz rzek, w okolicy znajdują się liczne jeziora, które przyciągają zarówno turystów, jak i miłośników wędkarstwa:
- jezioro Ostrowo,
- Jezioro Przybiernowskie,
- jezioro Czarnogłowy,
- jezioro Piaski,
- Jezioro Szczucze,
- Jezioro Okonie.
Wzniesienia
W rejonie Puszczy Goleniowskiej występują interesujące wzniesienia, które przyciągają uwagę lokalnych turystów i miłośników przyrody. Wśród nich można wymienić następujące miejsca:
- bezimienne wzgórze nad Jeziorem Przybiernowskim, osiągające wysokość 53 m n.p.m.,
- Góra Jaźwinki, wznosząca się na 52 m n.p.m., znajdująca się w pobliżu Bodzęcina,
- Kopice, które sięgają 44 m n.p.m., usytuowane blisko Borowika,
- Góra z Wieżą, punkt widokowy znajdujący się na wysokości 37 m n.p.m. w okolicy Zielonczyna,
- Sibinka, osiągająca wysokość 34 m n.p.m., usytuowana w pobliżu Troszyna,
- Trawna Góra, która wznosi się na 33 m n.p.m. w okolicy Ostromic,
- Góra Lotnika, na wysokości 31 m n.p.m., zlokalizowana na południe od Goleniowa.
Każde z tych wzniesień oferuje unikalne widoki oraz możliwość obcowania z pięknem naturalnego krajobrazu.
Miejscowości
W rejonie Puszczy Goleniowskiej można znaleźć wiele urokliwych miejscowości, które oferują mieszkańcom oraz turystom szereg atrakcji. Należą do nich:
- szczecin,
- goleniów,
- kobylanka,
- stepnica,
- przybiernów,
- maszewo,
- golczewo,
- kliniska wielkie,
- rokita.
Szlaki turystyczne
W Puszczy Goleniowskiej odkryjemy wiele wspaniałych szlaków turystycznych, które oferują możliwość eksploracji pięknych zakątków tej malowniczej okolicy. Oto niektóre z nich:
- Szlak Rekowski,
- Szlak prowadzący przez Las Golczewski,
- proponowany szlak (Goleniów – Kąty – Widzieńsko – Przybiernów – Troszyn),
- Szlak Anny Jagiellonki,
- Szlak Borów Goleniowskich,
- Szlak Stepnicko-Rokicki,
- Szlak Doliny Niemicy,
- proponowany szlak (Żarnowo – Przybiernów – Rokita),
- proponowany szlak (Goleniów – Zabrodzie – Bolechowo – Stawno – Danowo – Imno – Burowo – Bodzęcin – Niewiadowo – Łoźnica – Błotno – Unibórz – Golczewo),
- Leśny Szlak Golczewski,
- proponowany szlak (Zdunowo – Sowno – Bolechowo – Podańsko – Goleniów – Żółwia Błoć – Niewiadowo – Łoźnica – Przybiernów – Wolin – Unin – Międzywodzie),
- Szlak prowadzący przez Górę Dzwonów do Lipy Anna (Goleniów – Kliniska),
- proponowany szlak (Stepnica – Widzieńsko – Babigoszcz – Łoźnica),
- szlak do króla puszczy oraz nad Dolinę Gowienicy (Goleniów – Imno – Burowo – Mosty – Podańsko – Goleniów),
- Miejski Szlak Golczewski,
- szlak do Królewskiego Źródełka, Piekielnej Doliny oraz kościółka w kratę (Goleniów – Zabrodzie – Podańsko – Goleniów),
- Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66 (Goleniów – Wolin),
- Szlak kajakowy „Meandry Iny”,
- Szlak kajakowy „Gowienica”,
- Szlak kajakowy „Płonia”.
Te różnorodne szlaki w Puszczy Goleniowskiej stworzą niezapomniane wspomnienia zarówno dla pieszych wędrowców, jak i miłośników rowerowych przygód oraz kajakarzy.
Przypisy
- Rozporządzenie Nr 117/2006 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24.10.2006 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego”. 20.11.2006 r.
- na podstawie https://web.archive.org/web/20060502101208/http://www.bip.goleniow.pl/raport/3_7.doc
- Czesław C. Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1980 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Rezerwaty przyrody i parki narodowe":
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Siedmiu Młynów i źródła strumienia Osówka” | Trzebuskie Łęgi | Uroczysko Trzech Strumieni | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Zaleskie Łęgi” | Uroczysko Kupały | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dębina” | Przyroda w Szczecinie | Rezerwat przyrody Zdroje | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Jezierzyce” | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park Leśny w Strudze” | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Zespół Parków Kasprowicza-Arkoński” | Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Wodozbiór”Oceń: Puszcza Goleniowska