Marek Wilczyński (muzyk)

---

Biografia artystyczna

Studia i kursy

W latach 1966–1970 Marek Wilczyński uczęszczał do Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Krakowie, gdzie kształcił się w zakresie fortepianu oraz perkusji. Następnie rozpoczął studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończył w 1974 roku, zdobywając tytuł magistra dzięki pracy poświęconej twórczości H.M. Góreckiego, zatytułowanej „Percussione batteria”.

W latach 1974–1976 uczestniczył w podyplomowym seminarium z zakresu muzyki elektronicznej w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, prowadzonego przez Józefa Patkowskiego. Dodatkowo, odbył kurs technologii nagrań cyfrowych na Wydziale Reżyserii Dźwięku w Akademii Muzycznej w Warszawie.

Jego edukacja obejmowała także dwukrotny udział w warsztatach jazzowych w Chodzieży, gdzie pracował pod okiem Stu Martina oraz Janusza Stefańskiego, a także Dona Cherry’ego.

Muzyk

Marek Wilczyński był aktywnym członkiem krakowskiej grupy Zdrój Jana, która działała od 1968 roku pod patronatem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego kariera muzyczna obejmowała współpracę z wieloma zróżnicowanymi stylistycznie zespołami oraz artystami. Współpracował między innymi z zespołami takimi jak Maanam, Asavid Attraction, Quatro oraz Muzyką Centrum, kierowaną przez Marka Chołoniewskiego.

Koncertował i nagrywał z artystami takimi jak Jacek Wójcicki, Tadeusz Kassatti, Jarosław Śmietana, a także Krzysztof Ścierański oraz Marek Jackowski. Jako perkusista zajmował się różnorodnymi gatunkami muzycznymi, od jazzu po rock i pop.

Odbył również tournée po Polsce i Stanach Zjednoczonych z Allenem Ginsbergiem, gdzie występował razem z gitarzystą Stevenem Taylorem, grając na perkusji oraz syntezatorach.

Kompozytor

W twórczości Marka Wilczyńskiego można dostrzec silne wpływy wielu stylów, począwszy od popu, rocka i jazzu, aż po muzykę awangardową i ludową. Jego dzieła cechują się bogatą różnorodnością, wyrazistością melodii oraz złożonymi strukturami rytmicznymi.

Kompozytor specjalizuje się w krótkich formach muzycznych, które są zwięzłe, ale pełne ekspresji. Często wykorzystuje nietypowe instrumenty, zarówno te dawne jak cymbały czy lira korbowa, jak i nowoczesne instrumenty elektroniczne, takie jak Moog EMS Synthi i theremin. Wilczyński tworzy również dzieła w formie audio art. Warto wspomnieć o jego prawykonaniach:

• „Symplegady” na instrumentarium bezdotykowe (m.in. theremin) oraz gitary basowej — elektrycznej i akustycznej (Rafał Mazur) na Międzynarodowym Festiwalu Kompozytorów w Krakowie w 2004 roku,
• „Future CD” na piłę grającą oraz z udziałem 2-4 piłkarzy, strzelca i wytłumiacza gongu w Chełmie w 2008 roku.

Muzyka filmowa

Wilczyński jest odpowiedzialny za około 300 ilustracji muzycznych do filmów animowanych, dokumentalnych oraz fabularnych. Debiutował w tej dziedzinie w 1974 roku, komponując muzykę do filmu „Dzwon” reżyserii Krzysztofa Raynocha. Jego współpraca obejmowała zarówno polskie, jak i zagraniczne wytwórnie filmowe, w tym Studio Filmów Animowanych w Krakowie, Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, Se-ma-for w Łodzi oraz Studio Miniatur Filmowych w Warszawie.

Artysta współpracował z wieloma reżyserami, takimi jak Maciek Albrecht, Ryszard Antoniszczak, Krzysztof Kiwerski oraz Jerzy Kucia. W jego dorobku znaleźć można również muzykę do serii Ryszarda Antoniszczaka, zatytułowanej Bajki zza okna.

Komponuje także muzykę do filmów autorskich, pełnometrażowych produkcji animowanych, takich jak „Close to You” — polsko-amerykańska koprodukcja w reżyserii Maćka Albrechta z 1994 roku. Wśród jego prac są także dokumenty, takie jak „Pod światem” Jerzego Ridana oraz „Missa Cracoviensis” Jerzego Jogałły z 1979 roku, będący pierwszym filmem dokumentalnym o Janie Pawle II.

Wśród filmów fabularnych, do których muzykę napisał, wymienia się „Przeklęta ziemia” w reżyserii Ryszarda Czekały oraz „Planeta krawiec” w reżyserii Jerzego Domaradzkiego. O artyście nakręcono także półgodzinny film telewizyjny zatytułowany „Łowca dźwięków” w reżyserii J. Ridana.

Muzyka teatralna

Debiutując w 1974 roku, Marek Wilczyński skomponował muzykę do spektaklu „Henryk VIII” autorstwa Szekspira, w reżyserii Jerzego Golińskiego w Teatrze Nowym w Łodzi. Od tego momentu nawiązał współpracę z licznymi teatrami, takimi jak Teatr Słowackiego i Teatr Groteska w Krakowie, Teatr Dramatyczny w Opolu, Teatr Ateneum w Warszawie, a także Teatr Polski we Wrocławiu.

Współpracował z różnorodnymi reżyserami teatralnymi, w tym Kazimierzem Dejmkiem, Bogdanem Hussakowskim, Tadeuszem Mincem, Janem Polewką oraz Adolfem Weltschekiem. Jest również autorem muzyki do wszystkich przedstawień Teatru Własnego.

Dyskografia

Dyskografia Marka Wilczyńskiego jest bogata i różnorodna, obejmująca wiele znaczących nagrań. Poniżej przedstawiamy najważniejsze pozycje:

• Zdrój Jana – „Navigare”, „Kiedy będę żałował”, „Anuncjata”, „Bioprądy”, „Pieśń telefoniczna”, „Przeciw temu czasowi” (sonet 49 Szekspira) (nagrania dla Polskiego Radia),
• Krzysztof Ścieranski – Bass Line (1983),
• R. Antoniszczak – Miki Mol i zaczarowany kuferek czasu (2 LP) (1987),
• Maanam – Się ściemnia (1991),
• Tadeusz Kassatti – Nie bój się anioła w wykonaniu Jacka Wójcickiego (1995),
• Multimedialne wydanie – Pan Tadeusz (CDR) (Ossolineum) (1999),
• Reklamy, dżingle radiowe i telewizyjne (m.in. MTV i Katowice Tele 3),
• Zdrój Jana – CD (OBUH D27, 2010).

Wszystkie te nagrania ukazują różnorodność twórczości Wilczyńskiego oraz jego wkład w polską muzykę.

Filmografia

Filmografia Marka Wilczyńskiego obejmuje wiele istotnych projektów, które znacząco wpłynęły na polską animację. Poniżej przedstawiamy listę wybranych dzieł:

• Żegnaj paro! (film animowany z muzyką Zdroju Jana),
• Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie (pełnometrażowa animacja, w reż. Stanisława Dültza) dostępny na VHS, VCD i DVD,
• Miki Mol i Straszne Płaszczydło (pełnometrażowa animacja, w reż. R. Antoniszczaka) dostępny na VHS,
• Lisiczka (wraz z Januszem Grzywaczem) (pełnometrażowa animacja) dostępny na VHS,
• Cywilizacja (serial animowany, koprodukcja z Film Kratky Praha) dostępny na VHS,
• Animalki (średniometrażowa animacja, w reż. Andrzeja Orzechowskiego) dostępny na VHS,
• Antologia animacji polskiej dla dzieci (Miki Mol w reż. R. Antoniszczaka),
• Antologia animacji polskiej eksperymentalnej (Odpryski w reż. J. Kuci),
• Inne wydawnictwa zbiorowe z filmami dla dzieci.

Nagrody za muzykę

Oto lista ważnych nagród, które Marek Wilczyński zdobył za swoją kreatywną działalność muzyczną, przyczyniając się do rozwoju sztuki filmowej i teatralnej.

• nagroda przyznana na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Animowanych w Zagrzebiu, za muzykę do filmu Gra (reż. A. Oczko) w 1978 roku,
• nagroda „Lajkonika” na 25 OFFK w Krakowie, uznana za najlepszą w kategorii muzyki do filmu Oskar Kolberg (reż. A. Niewiadomski) w 1985 roku,
• nagroda „Lajkonika” za muzykę do filmu Porządek musi być (reż. K. Kiwerski),
• nagroda za muzykę do filmu Lisiczka w Poznaniu,
• film Szlaban Jerzego Kuci, w którym Marek brał udział, znajduje się w stałej kolekcji Muzeum Guggenheima,
• pierwsza nagroda na Festiwalu Sztuk Współczesnych we Wrocławiu, za muzykę do spektaklu Koczowisko (reż. T. Minc) w 1979 roku.

---

Oceń: Marek Wilczyński (muzyk)

---