Bernhard Heiliger

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Bernhard Heiliger przyszedł na świat jako syn Hermanna Heiligera oraz Anny Heleny Heiliger, z domu Gensen. Jego rodzina, od 1912 roku zamieszkała w Szczecinie, cieszyła się dostatnim życiem, ponieważ ojciec był właścicielem sklepu z artykułami tekstylnymi. Mieszkali w obszernym i eleganckim mieszkaniu przy dzisiejszej ulicy Swarożyca 11, blisko Wałów Chrobrego, wówczas znanej jako Hakenterrasse, na cześć niemieckiego prawnika Hakena.

Bernhard, jako czwarte dziecko z pięciu, miał nad sobą trzy starsze siostry. Sytuacja finansowa rodziny uległa pogorszeniu z powodu kryzysu po I wojnie światowej, co zmusiło ich do przeprowadzki do tańszego mieszkania. Młode lata spędził w Szczecinie i tutaj uczęszczał do szkoły mieszczącej się przy ul. Unisławy, gdzie nauczyciel rysunku pomógł mu rozwijać zdolności plastyczne. W latach 1930-1936 podjął naukę rzeźbiarstwa w zakładzie kamieniarskim, a następnie w Werkschule für Gestaltende Arbeiten (Szkole Rzemiosł Przemysłowych, obecnie zespół szkół przy pl. Kilińskiego). Uczył się pod okiem Kurta Schwerdtfegera, absolwenta Bauhausu, oraz Waltera Riezlera, dyrektora muzeum w Szczecinie. To właśnie podczas tego okresu powstały jego znane rysunki pt. Zagroda pomorska (1931) i Łodzie rybackie (1937). W 1937 roku jego rzeźba Wiążąca snopki (wykonana z sztucznego kamienia) została zakupiona przez muzeum, a Bernhard otrzymał stypendium, które otworzyło mu drzwi do dalszej edukacji.

Studia i II wojna światowa

W 1938 roku Bernhard Heiliger podjął studia w Berlinie, gdzie miał okazję uczyć się pod okiem Arno Brekera w Vereinigte Staatsschulen für freie und angewandte Kunst (1938–1941), a także współpracować z Richardem Scheibe. Wiosną 1939 roku przebywał w Paryżu, gdzie nawiązał kontakty z czołowymi nowoczesnymi rzeźbiarzami, takimi jak Aristide Maillol i Charles Despiau.

W 1941 roku został powołany na front wschodni. Po zimie 1942 roku, kiedy to uzyskał urlop, a następnie odroczenie służby wojskowej dzięki interwencji Arno Brekera, pracował w jego warsztacie w Wriezen. Kiedy jednak ponownie otrzymał powołanie we wrześniu 1944 roku, uciekł do północnych Niemiec, gdzie przetrwał do końca wojny.

Okres powojenny

Po zakończeniu działań wojennych, w listopadzie 1945 roku, wrócił do Berlina i rozpoczął swoją niezależną działalność artystyczną. Już w 1946 roku miał swoje pierwsze wystawy w Privathaus von Karl Buchholz oraz Galerie Rosen. Wkrótce potem związał się z działalnością dydaktyczną na Hochschule für Angewandte Kunst w Berlinie-Weißensee. Rok 1948 przyniósł znaczący przełom – odbyła się jego indywidualna wystawa w Galerie Bremer, a także wygrał konkurs na pomnik Maxa Plancka, który został ustawiony na terenie Uniwersytetu Humboldta. Od stycznia do końca życia tworzył w swoim atelier w Berlin-Dahlem, a od grudnia tego samego roku do 1986 roku był związany z Staatliche Hochschule für Bildende Künste w Berlin-Charlottenburg (Berlińska Akademia Sztuki).

Twórczość Heiligera była prezentowana na licznych wystawach sztuki na całym świecie, zdobywając liczne nagrody oraz zyskując uznanie w najważniejszych kolekcjach artystycznych. Należał do wielu stowarzyszeń artystycznych, w tym Niemieckiej Rady Sztuki, a także honorowego członka Niemieckiego Związku Artystów i Accademia delle Arti del Disegno. W 1996 roku założył fundację Bernhard Heiliger Stiftung, której celem jest wspieranie młodych artystów-rzeźbiarzy poprzez stypendia oraz przyznawanie nagród.

Twórczość

Bernhard Heiliger, wybitny artysta, początkowo skupiał się na tworzeniu rzeźb figuralnych, w tym cykli postaci oraz portretowych głów. Jego zainteresowanie rzeźbą abstrakcyjną wzrosło w połowie XX wieku, mocno inspirowane twórczością Henry’ego Moore’a. Artysta wykorzystywał różnorodne techniki oraz materiały w swojej twórczości rzeźbiarskiej, w tym odlewy cementowe, brązy, stal oraz aluminium.

W monumentalnych dziełach Heiliger starał się ukazać dynamikę oraz zjawiska związane z przezwyciężaniem siły ciążenia, a także przenikaniem się różnych przestrzeni. Przykładowe rzeźby, które ilustrują jego założenia, to Płomień oraz Kosmos 70, które prezentują elementy swobodnie zawieszone w przestrzeni. Oprócz rzeźby, artysta tworzył również cenione rysunki, kolaże oraz asamblaże. Opisy jego dzieł gromadzone są w Niemieckiej Bibliotece Narodowej.

Dzieła (wybór)

Wśród monumentalnych rzeźb, które wyróżniają się w jego twórczości, znajdują się m.in.:

• The unknown political prisoner (1952, Tate Gallery),
• Figuren-baum (1958, Wystawa Światowa),
• Panta rhei (1961, ambasada Niemiec w Paryżu),
• Płomień (1962/1963, Ernst Reuter Platz w Berlinie),
• Kosmos 70 (siedziba Reichstagu w Berlinie),
• Echo (1980, zespół rzeźb dla Filharmonii Berlińskiej),
• Oko Nemesis (1980, Berlin, Kurfürstendamm).

Bernhard Heiliger tworzył również reliefy, które zdobiły ściany budynków, jak na przykład te realizowane dla Domu Mieszczańskiego w Bremie. W Szczecinie znajduje się jego rzeźba Wielki łuk z 1991 roku, usytuowana przy Ratuszu Staromiejskim.

Kolekcje

Utworki Bernharda Heiligera są obecne w wielu prestiżowych kolekcjach na całym świecie, w tym w:

• Museum of Modern Art,
• Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku,
• Tate Britain,
• Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz,
• National Galerie, Berlin,
• Kunstmuseum, Bonn,
• Staatsgalerie, Stuttgart,
• Germanisches Nationalmuseum, Norymberga,
• Królewskie Muzea Sztuk Pięknych, Bruksela,
• Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia,
• Muzeum Izraela, Jerozolima,
• Hakone Open Air Museum, Tokio.

---

Oceń: Bernhard Heiliger

---