Budynek przy pl. Orła Białego 10 w Szczecinie

---

Historia

Secesyjny gmach, który możemy podziwiać przy ówczesnym Roßmarkt 16-19, został wzniesiony w latach 1910–1912 z myślą o Rudolfie Scholzie, stanowiąc siedzibę dla domu towarowego Eisenwarenhandlung Trompetter & Geck. W tej budowie uczestniczyło szczecińskie przedsiębiorstwo Comet, odpowiedzialne za realizację projektu. Szkielet budynku zaprojektowano z żelbetu, co przyczyniło się do jego trwałości.

Niestety, w okresie bombardowań Szczecina w latach 40. XX wieku, gmach uległ zniszczeniu wskutek pożaru. Jednak jego żelbetowa konstrukcja oraz elementy elewacji przetrwały te dramatyczne czasy. Odbudowa rozpoczęła się dopiero na początku lat 60. XX wieku. Czas remontu przyniósł wiele zmian – skuto szczyty wieńczące budynek i nałożono płaski dach, co zniszczyło wiele pierwotnych detali secesyjnych na elewacji. Dokonano również modernizacji okien, powiększając je oraz unifikując ich wygląd.

W miejscu zniszczonych kamienic, które przylegały do budynku od strony Końskiego Kieratu, wzniesiono parterowy pawilon. Po remontach gmach stał się siedzibą dla Motozbytu, później zmienionego na Polmozbyt, a w pawilonie urządzono warsztaty samochodowe.

W 2010 roku, w miejscu niegdysiejszego salonu samochodowego na parterze, otworzono dwie restauracje. Ciekawym jest, że część pawilonu od strony ulicy Koński Kierat zdołała zachować swoją pierwotną funkcję i obecnie mieszczą się tam warsztaty samochodowe marki Peugeot.

Opis

Pierwotnie budowla ta stanowiła pięciokondygnacyjny obiekt, gdzie parter wyróżniał się boniowaniem, co nadawało mu elegancki wygląd. Od strony placu Orła Białego elewacja wyższych pięter posiadała wyraźny podział wertykalny; osie były oddzielone półkolumnami z kapitelami w stylu korynckim. Wykusze przylegały do drugiej i trzeciej osi na wysokości dwóch pierwszych pięter, dodając budynkowi przestronności i charakteru.

Parter oraz pierwsze piętro, poza wykuszami, wypełnione były dużymi, prostokątnymi oknami, które zapewniały dużo światła. Natomiast wyższe piętra charakteryzowały się trzema mniejszymi oknami w miejscu każdego dużego, podzielonymi słupkami, co wprowadzało ciekawy rytm w architekturze. Przestrzeń pomiędzy oknami drugiego a trzeciego piętra była wypełniona eleganckimi płycinami, które podkreślały harmonijną kompozycję całej elewacji. Ponad wykuszami na trzecim piętrze zaaranżowano okna zamknięte łukami, które nadały budynkowi szczytowej finezji.

Fasada była zakończona gzymsem koronującym, nad którym w drugiej i trzeciej osi znajdowały się wymurowane szczyty z małymi oknami doświetlającymi poddasze pokryte mansardowym dachem. Dodatkowo, pomiędzy tymi szczytami umiejscowiona została niewielka lukarna, która wzbogacała całą kompozycję.

Od strony ulicy Koński Kierat, fasada budynku składała się z dwóch segmentów. Segment prawy, na wysokości pierwszego i drugiego piętra, wzbogacony był o przeszklony ryzalit, co dodawało lekkości. Na wyższych kondygnacjach, fasada była przedstawiona w czteroosiowej aranżacji. Lewy segment elewacji był dwuosiowy i prawdopodobnie zawierał klatkę schodową. Ostatnia kondygnacja dachu mansardowego była doświetlana lukarną, analogiczną do tej znajdującej się między szczytami frontowymi, co dopełniało całości architektury.

---

Oceń: Budynek przy pl. Orła Białego 10 w Szczecinie

---