Jan Stachowski, osoba o niezwykłym dorobku intelektualnym, urodził się 24 czerwca 1951 roku w Szczecinie.
W ciągu swojego życia zyskał renomę jako polski slawista, a także jako tłumacz literatury czeskiej. Jego prace przyczyniły się do zbliżenia i zrozumienia kultury czeskiej w Polsce.
Stachowski był również opozycjonistą, który aktywnie uczestniczył w dążeniach na rzecz demokratyzacji w Polsce.
Jego życie zakończyło się 24 grudnia 2020 roku w Katowicach, pozostawiając po sobie trwały ślad w polskim świecie akademickim i kulturowym.
Życiorys
Jan Stachowski przyszedł na świat 24 czerwca 1951 roku w rodzinie, której członkami byli Jan oraz Tamara. Swoją edukację zakończył na studiach z zakresu bohemistyki, które odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po krótkim czasie wykładał na slawistyce na Uniwersytecie Śląskim, a następnie podjął pracę jako redaktor w wydawnictwie Śląsk, gdzie skoncentrował się na tłumaczeniu literatury czeskiej. Do jego najważniejszych osiągnięć należy zaliczyć przekłady dzieł takich autorów jak Bohumil Hrabal oraz Josef Škvorecký.
W trudnym okresie od 13 do 24 grudnia 1981 roku był internowany. W latach 80. publikował pod pseudonimem w literackich magazynach oraz niezależnych czasopismach. Jego tłumaczenia dzieł Hrabala zyskały znaczną popularność, ukazując się w obiegu drugim. Po roku 1989 Stachowski rozpoczął współpracę z Ambasadą w Pradze.
Bywał częstym gościem na festiwalu filmowym Kino na Granicy, ciesząc się uznaniem w środowisku artystycznym. W 2009 roku jego tłumaczenie zdobyło nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”. W 2018 roku został uhonorowany literacką nagrodą przeznaczoną dla translatorów, przyznawaną przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. Rok później Stachowski został wyróżniony czeską nagrodą Jiřiego Theinera, która docenia osoby promujące literaturę czeską za granicą.
Jan Stachowski zmarł 24 grudnia 2020 roku w Katowicach.
Przekłady
W odniesieniu do czasopism i publikacji, autorstwa Jana Stachowskiego, przedstawiamy poniżej spis jego prac, które mogą okazać się niezwykle interesujące dla miłośników literatury. Znajdziesz tutaj zarówno tytuły znane, jak i mniej popularne, a lista została sporządzona na podstawie katalogu Biblioteki Narodowej.
- 1979: Teoria derywacji – Miloš Dokulil (tłum. wraz z Anną Bluszcz),
- 1981: Święto przebiśniegu – Bohumil Hrabal,
- 1986: Żegnaj maturo – Karel Štorkán,
- 1989: …będzie gorzej – Jan Pelc,
- 1989: Na tropie przygody – František A. Elstner (tłum. wraz z Andrzejem Babuchowskim),
- 1990: Obsługiwałem angielskiego króla – Bohumil Hrabal,
- 1999: Ja, czarodziej – Anna Janyšková,
- 2003: Ani święci, ani anioły – Ivan Klíma,
- 2003: Historia Kukułki i inne opowiadania – Josef Škvorecký,
- 2004: Europeana: zwięzła historia XX wieku – Patrik Ouředník,
- 2004: Premier i anioł – Ivan Klíma,
- 2004: Niekochana – Arnošt Lustig,
- 2005: Wychowanie dziewcząt w Czechach – Michal Viewegh,
- 2005: Sierżant – Miroslav Žamboch,
- 2005: Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy – Ota Filip,
- 2006: Bez litości – Mirosław Žamboch (jako Paweł Doliński),
- 2006: Poradnik dla niegrzecznych kobiet – Irena Obermannová,
- 2006: Piękna rupieciarnia – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Aleksandrem Kaczorowskim),
- 2007: Proszę się nie rozłączać – Irena Obermannová,
- 2007: Dogodna chwila, 1855 – Patrik Ouředník,
- 2007: O rodzicach i dzieciach – Emil Hakl,
- 2007: Język czeski dla początkujących – David Short (tłum. wraz z Marią Aniśkowicz-Świderską; adaptacja: Jan Stachowski),
- 2008: Zbijany – Michal Viewegh,
- 2008: Sąsiedzi i ci inni – Ota Filip,
- 2008: Friszta: opowieść kabulska – Petra Procházková,
- 2008: Zdrowych i wesołych… – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim),
- 2009: Leż, Bestio! – Jiří Kratochvil,
- 2009: O kobietach… – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim),
- 2011: Perełki na dnie: wybór opowiadań – Bohumil Hrabal (tłum. Jan Stachowski et al.),
- 2011: Kochaj mnie mocniej…: czeskie opowieści – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim),
- 2012: Opowiadacze: nie tylko Hrabal – antologia (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim),
- 2015: Pabitele – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Heleną Gruszczyńską-Dębską, Edwardem Madanym i Mirosławem Śmigielskim),
- 2016: Jak tata przemierzał Afrykę – Ota Pavel (tłum. wraz z Urszulą Lisowską),
- 2020: Piękne zielone oczy – Arnošt Lustig,
- 2020: Gorzki świat – Josef Škvorecký (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim).
Przypisy
- a b Rejestr Spadkowy PL: wyszukiwanie wpisu [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 16.03.2024 r.] .
- PiotrP. Górecki PiotrP., Nagroda dla bohemisty i tłumacza Jana Stachowskiego [online], Instytut Książki, 13.05.2019 r. [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Zmarł Jan Stachowski – były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala [online], wydarzenia.interia.pl, 28.12.2020 r. [dostęp 28.12.2020 r.] .
- Zmarł Jan Stachowski - były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala [online], Interia [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Żegnamy stałego bywalca. Nie żyje Jan Stachowski [online], kinonagranicy.pl [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Tłumacze docenieni [online], dlaStudenta.pl [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Półwiecze Nagród ZAiKS-u w 100-lecie Stowarzyszenia [online], Stowarzyszenie Autorów ZAiKS [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Hrabal Bohumil, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 28.12.2020 r.] .
- a b c d e Zemřel Jan Stachowski, diplomat, który přeložil Bohumila Hrabala do polštiny [online], cnn.iprima.cz [dostęp 28.12.2020 r.] (cz.).
- a b c d e Laureáti [online], Svět knihy [dostęp 28.12.2020 r.] (cz.).
- a b Katalog [online], Biblioteka Narodowa [dostęp 28.12.2020 r.] (pol.).
- Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zbigniew Galor | Arkadiusz Telesiński | Magdalena Kludacz-Alessandri | Jolanta Antas | Piotr Krasoń | Andrzej Kaszlej | Anton Dohrn | Magdalena Zioło | Inga Iwasiów | Albert Stankowski | Carl August Dohrn | Grażyna Borkowska | Waldemar Głaz | Grzegorz Psuj | Paul van Niessen | Mieszko Tałasiewicz | Ryszard Handke | Volker Erdmann | Andrzej Mazan | Ewa MikinaOceń: Jan Stachowski