Archiwum Państwowe w Szczecinie, utworzone 1 sierpnia 1945 roku, odgrywa kluczową rolę w zachowywaniu pamięci historycznej regionu. Jest to instytucja, która gromadzi i przechowuje cenne dokumenty oraz materiały archiwalne, mające istotne znaczenie dla badań historycznych i kulturowych.
W jego strukturze znajdują się dwa oddziały zamiejscowe, ulokowane w Stargardzie oraz Międzyzdrojach. Dodatkowo, archiwum dysponuje ekspozyturą w Strzmielach oraz magazynem w Dobrej, co umożliwia efektywne zarządzanie zbiorem dokumentów.
Warto zaznaczyć, że zasięg działania Archiwum Państwowego w Szczecinie obejmuje całość dawnego województwa szczecińskiego, co podkreśla jego znaczenie dla lokalnej społeczności oraz badaczy z całej Polski.
Historia
Historia Archiwum Państwowego w Szczecinie ma swoje korzenie w dziejach księstwa pomorskiego, które zaczęło się formować na początku XII wieku, a zakończyło swój żywot w połowie XVII wieku. W tym czasie istniało także archiwum na Pomorzu w dobie szwedzkiego i brandenburskiego panowania. Zyskało profesjonalny status w czasach pruskich, trwających od początku XVIII wieku aż do 1945 roku, przejmując zbiory z wcześniejszych epok.
W 1831 roku powstało formalnie Archiwum w Szczecinie, które zlokalizowano w budynku byłego zamku książęcego (Zamek Książąt Pomorskich). Wówczas do zbiorów archiwalnych trafiły akta rejencji, dokumenty sądowe oraz archiwalia kościelne.
W 1900 roku pruskie władze centralne zainwestowały w budowę nowego obiektu, w którym archiwum ma swoją siedzibę do dziś. Dzięki tej nowej lokalizacji archiwiści mogli realizować szerszy zakres działalności archiwalnej. Pozytywnie wpłynęło to na przejęcie znacznej ilości dokumentów historycznych z obszaru Pomorza.
Na skutek wydarzeń II wojny światowej zasoby archiwum zostały znacząco rozproszone. W 1942 roku, w obawie przed nalotami, archiwalia zaczęto ewakuować w bezpieczne miejsce na Pomorzu. Z magazynów archiwalnych zniknęło około 80% zbiorów.
Polska służba archiwalna rozpoczęła swoją działalność w Szczecinie 1 sierpnia 1945 roku, a pierwszym polskim kierownikiem został Bolesław Tuhan-Taurogiński, archiwista z przedwojennym doświadczeniem, który skoncentrował się na gromadzeniu rozproszonych zbiorów. Rozpoczął się proces budowy archiwów na podstawie zbiorów dawnego Staatsarchiv.
Na koniec 1950 roku w archiwum zebrano dokumentację pochodzącą z władz oraz urzędów państwowych, akta miejskie, kościelne, jak również z różnych instytucji i stowarzyszeń. Niestety, część dokumentacji nie dotarła z powrotem do archiwum, została zniszczona lub zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach (przykładowo Archiwum Miasta Szczecina), podczas gdy część historycznych dokumentów trafiła do Landesarchiv w Greifswaldzie. W 1950 roku archiwum przejęło swoje pierwsze akta polskie.
- 1901-1913 – Karl Walter Friedenburg,
- 1913-1923 – Herman Hoogeweg,
- 1923-1930 – Karl Otto Grotefend,
- 1930-1935 – Erich Randt,
- 1935-1945 – Adolf Diestelkamp,
- 1945-1950 – Bolesław Tuhan-Taurogiński,
- 1950-1951 – Tadeusz Kupczyński,
- 1951-1955 – Irena Okóń,
- 1955-1969 – Henryk Lesiński,
- 1969-1975 – Lucyna Turek-Kwiatkowska,
- 1975-2007 – Kazimierz Kozłowski,
- 2007-2017 – Jan Macholak,
- 2017 – nadal – Krzysztof Kowalczyk.
Przypisy
- Pracownicy Archiwum Państwowego w Szczecinie: 45 lat pracy dyr. Jana Macholaka w Archiwach Państwowych. Archiwum Państwowe w Szczecinie. [dostęp 17.12.2018 r.]
- a b Historia [online], Archiwum Państwowe w Szczecinie [dostęp 08.03.2017 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Instytucje i organizacje rządowe":
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego | Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie | Dyrekcja Kolei w Szczecinie | Wojskowy Sąd Rejonowy w Szczecinie | Archiwum Straży Granicznej | Sąd Apelacyjny w Szczecinie | Urząd Morski w Szczecinie | Gmach Urzędu Pocztowego nr 2 w Szczecinie | Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego w SzczecinieOceń: Archiwum Państwowe w Szczecinie