Szczecin Główny to kluczowy punkt transportowy w Szczecinie, usytuowany w sercu osiedla Nowe Miasto. Znajduje się pomiędzy ulicami Krzysztofa Kolumba oraz Owocową, co czyni go łatwo dostępnym z różnych części miasta.
Jest to jedna z najstarszych stacji kolejowych w Polsce, mająca istotne znaczenie historyczne oraz architektoniczne. Stacja ta została klasyfikowana przez PKP jako obiekt o najwyższej kategorię Premium, co podkreśla jej status oraz znaczenie w krajowym systemie komunikacji.
Ruch pasażerski
Ruch pasażerski na stacji Szczecin Główny odgrywa kluczową rolę w obsłudze podróżnych, łącząc różne regiony Polski. Został on szczegółowo przedstawiony w poniższej tabeli.
Rok | Roczna wymiana | Pasażerska wymiana na dobę | Lokalizacja w Polsce |
---|---|---|---|
2017 | 5 100 000 | 13 900 | 13 |
2018 | 5 400 000 | 17 700 | 14 |
2019 | 5 800 000 | 15 900 | 13 |
2020 | 3 400 000 | 9 400 | 14 |
2021 | 4 200 000 | 11 600 | 14 |
2022 | – | 16 200 | 13 |
Historia
Historia kolejnictwa w Szczecinie sięga lat 30. XIX wieku, kiedy to w 1836 roku w Berlinie powstał Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej. Budowa linii została ukończona w 1842 roku, a pierwszy pociąg, jaki przybył z Berlina, zatrzymał się na stacji o nazwie Berliner Bahnhof, co oznacza Dworzec Berliński, 15 sierpnia 1843 roku. To wydarzenie zapoczątkowało rozwój kolejowych połączeń w regionie Pomorza. Ten dworzec stanowił też pierwszy krok w kierunku likwidacji miejskich obwarowań Fortu Prusy (Fort Preußen). Linia kończyła się w Berlinie na stacji Szczecińskiej (Berlin Stettiner Bahnhof, późniejszy Berlin Nordbahnhof).
W 1846 roku powstało połączenie kolejowe do Stargardu, które do 1848 roku zostało przedłużone aż do Poznania. Układ torów w tym czasie prowadził do stacji w sposób prostopadły do berlińskiej, a architektura dworca była przystosowana do pełnienia funkcji dworca czołowego, co wiązało się z koniecznością wydrążenia 100-metrowego tunelu w skarpie wzgórza. Torowisko prowadziło przez Kępę Parnicką, obecnie znaną jako ulica Maklerska (niem. Eisenbahnstraße, czyli ul. Kolei Żelaznej), wzdłuż Kanału Rybnego (do 1859) oraz przez wyspę Siedlińską Kępę i ul. Hangarową w kierunku dworca w Dąbiu. Już do 1857 roku przez Szczecin kursowała linia kolejowa łącząca Berlin z Królewcem, poprzez Krzyż, Piłę, Bydgoszcz i Tczew.
W 1859 roku dworzec przeszedł znaczącą rozbudowę, przekształcając go w przelotowy, dzięki czemu zainstalowano nowy układ torów prowadzący przez północną część Kępy Parnickiej oraz powstał obecny dworzec Szczecin Port Centralny. W 1898 roku z tej stacji zrealizowano ostatnie połączenie do Jasienicy (dzisiejsze północne osiedle miasta Police). W skarpie zlokalizowano również nieczynną lokomotywownię.
Na początku XX wieku, około 1900 roku, powstał budynek dworca, który po wielokrotnych przebudowach oraz odbudowie po zniszczeniach związanych z II wojną światową, zachował się do dnia dzisiejszego. W latach 1975–1980 zrealizowano elektfikację większości węzła kolejowego w Szczecinie. W bliskiej odległości od stacji znajdują się dwie nastawnie: „SG” i „SG 11”. Aktualnie na dworcu znajdują się cztery zadaszone perony, przy czym wiata na pierwszym peronie pochodzi z okresu przedwojennego. Perony są ze sobą połączone przez przejścia nadziemne, natomiast przejścia podziemne, choć istnieją, nie są już wykorzystywane przez podróżnych. Dworzec stanowi punkt startowy i końcowy dla Miejskiego Szlaku Turystycznego, a w pobliżu znajdują się przystanki ZDiTM: „SKM Dworzec Główny (Kolumba)” oraz „SKM Dworzec Główny (Owocowa)”.
Nad dworcem wyróżnia się kompleks budynków Dyrekcji Kolei w Szczecinie.
Historyczne nazwy
Stacja | Okres |
---|---|
Berlińska Stacja w Szczecinie | 1843–1850 |
Główny Dworzec Szczecin | 1850–1945 |
Szczecin Główny (Osobowy) | 1945–1947 |
Szczecin Główny | od 1947 |
Remonty, renowacje i plany na przyszłość
W 2007 roku wprowadzono częściowy remont dworca, co było związane z zakończeniem regat The Tall Ships’ Races. W ramach tych działań zmodernizowano fasadę budynku od strony ulicy Krzysztofa Kolumba oraz odświeżono przestrzeń holu dworca.
W dniu 20 grudnia 2010 roku, prezydent Szczecina, Piotr Krzystek, wraz z Jackiem Prześlugą, członkiem zarządu Polskich Kolei Państwowych, oraz Zbigniewem Zarychtą, członkiem zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe, podpisał umowę dotyczącą przebudowy dworca oraz jego otoczenia. Zgodnie z planem, do końca 2014 roku na terenie obecnego dworca oraz pobliskich obszarach miało powstać Zintegrowane Centrum Komunikacyjne.
1 października 2014 roku, PKP zawarły umowę na przebudowę dworca Szczecin Główny z konsorcjum firm Winnicki i Maxto. W ramach tej inwestycji przeprowadzono modernizację budynku dworca, peronów 1. i 4., a także planowano budowę nowej kładki. W przyszłości przewidywano drugi etap remontu. Główny budynek dworca został całkowicie zamknięty na czas prac, a dla pasażerów uruchomiono tymczasowy dworzec w budynku po drugiej stronie ulicy Krzysztofa Kolumba. 29 kwietnia 2016 roku, po półtorarocznym oczekiwaniu, pasażerowie mogli korzystać z nowoczesnego dworca.
14 listopada 2017 roku, PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę z firmą Porr, obejmującą kolejny etap przebudowy stacji, w tym m.in. modernizację peronów nr 2 i 3 oraz kładki. Następnie, 13 listopada 2018 roku, PKP PLK sfinalizowały umowę z Kolejowymi Zakładami Łączności na rozwój systemu informacji pasażerskiej.
Dojazd do dworca
Dotarcie do dworca Szczecin Główny jest możliwe z wykorzystaniem kilku środków transportu, które ułatwiają podróż w tym rejonie.
Jeśli planujesz korzystać z przystanku SKM Dworzec Główny (Kolumba), dostępnego od strony ulicy Kolumba, informujemy, że obecnie:
- tramwaje: 3, 6 (zawieszone z powodu remontu ulicy Kolumba),
- autobusy: 75, 521, 527.
Natomiast przystanek SKM Dworzec Główny (Owocowa), znajdujący się od strony ulicy Owocowej, obsługiwany jest przez następujące autobusy:
- 61, 70, 87, 90, 528, 806.
Schron
Schron przeciwlotniczy dla ludności cywilnej znajdujący się pod dworcem to imponująca, historyczna budowla, która pełniła ważną rolę w czasie II wojny światowej. Jest to największy cywilny schron w Polsce, który zachował się do naszych czasów. Oferuje on niezwykłą okazję do zapoznania się z jego strukturą oraz z historią, która się z nim wiąże.
Bilety na zwiedzanie tego wyjątkowego schronu dostępne są w biurze Centrum Wynajmu i Turystyki, znajdującym się tuż obok dworca. Warto wiedzieć, że dostęp do schronu zlokalizowany jest bezpośrednio na peronie 1, co ułatwia dotarcie do celu i rozpoczęcie niezapomnianej podróży w czasie.
Przypisy
- Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 17.09.2023 r.]
- a b c d Urząd TransportuU.T. Kolejowego U.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 20.02.2023 r.]
- Szczecin Główny z dodatkową informacją pasażerską [online], inforail.pl [dostęp 04.12.2018 r.]
- Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 30.01.2020 r.]
- Roboty budowlane – 360824-2014. ted.europa.eu, 21.10.2014 r. [dostęp 04.11.2014 r.]
- Jest umowa na remont dworca w Szczecinie. kurier-kolejowy.pl, 02.10.2014 r. [dostęp 04.11.2014 r.]
- W pełni zmodernizowana stacja Szczecin Główny gotowa w przyszłym roku. 14.11.2017 r. [dostęp 16.11.2017 r.]
- mh: Dworzec w Szczecinie będzie zmodernizowany. Przebudowa zakończy się w 2014 roku. Głos Szczeciński, 22.12.2010 r. [dostęp 25.12.2010 r.]
- Dworzec Szczecin Główny dostępny dla pasażerów.
- Beim, Perner i Arnold 2015 ↓.
- Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000 r. ISBN 83-7241-089-5.
- Encyklopedia Szczecina. T. I, A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999 r. ISBN 83-87341-45-2.
- a b c d e f g h i Jak i kiedy Dworzec Berliński rozbił Fort Prusy. szczecin.gazeta.pl. [dostęp 07.10.2013 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Stacje i przystanki":
Szczecin Port Centralny (stacja kolejowa) | Wiata peronowa na przystanku Szczecin Pogodno | Szczecin Podjuchy | Golęcin (zajezdnia tramwajowa) | Szczecin Wzgórze Hetmańskie | Szczecin Dąbie | Szczecin Gumieńce | Szczecin Pomorzany (przystanek kolejowy) | Szczecin Stołczyn | Szczecin Trzebusz | Szczecin Załom | Szczecin Dunikowo | Szczecin Łasztownia | Dworzec autobusowy w Szczecinie | Szczecin Żydowce | Szczecin Zdunowo | Szczecin Zdroje | Szczecin TurzynOceń: Szczecin Główny