Ulica 5 Lipca, znana wcześniej jako Grünstraße do roku 1945, to istotna arteria zlokalizowana w Śródmieściu Szczecina. Ulica ta przebiega przez dwa osiedla: Śródmieście-Północ z numerami od 1 do 3A oraz Turzyn obejmujący numery od 4 do 47, zaczynając od placu Szarych Szeregów aż do skrzyżowania z ulicą Stanisława Noakowskiego. Nazwa ulicy ma swoje korzenie w dacie oficjalnego przekazania miasta pod administrację polską, co nadaje tej lokalizacji szczególne znaczenie historyczne.
Warto zauważyć, że zachodnia część ulicy, znajdująca się powyżej alei Bohaterów Warszawy, jest jedną z najstarszych ulic w Śródmieściu. Jej historia sięga 1816 roku, gdy to została założona część przedmieścia Neu Torney (Nowy Turzyn). W przeszłości, ta część ulicy charakteryzowała się zabudową składającą się z wolnostojących, parterowych lub jednopiętrowych domków o ryglowej konstrukcji, które stopniowo ustępowały miejsca budynkom wielorodzinnym. Pod koniec XIX wieku zaczęto wznosić kamienice czynszowe, a w okresie międzywojennym powstały budynki spółdzielcze. Z kolei na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, ostatnie pozostałości mało miejskiego charakteru tej dzielnicy zniknęły na rzecz nowoczesnych bloków mieszkalnych. Na zachodzie ulicę zamyka park Noakowskiego, historycznie pełniący funkcję cmentarza dla przedmieścia Neu Torney, który został oficjalnie zamknięty w 1928 roku.
Wschodnia część ulicy, z kolei, została wytyczona w latach 70. XIX wieku, a jej połączenie z odcinkiem zachodnim ustalono w 1880 roku. Uregulowanie całej tej części miało miejsce pod koniec tego samego stulecia, a zabudowa w tym rejonie przeważała w stylach eklektycznym i secesyjnym. Warto dodać, że bloki wybudowane w latach 20. XX wieku znalazły się głównie od strony alei Bohaterów Warszawy.
Co ważne, wiele budynków przy ulicy 5 Lipca zostało wpisanych do gminnej ewidencji zabytków. W obszarze tym znajdują się:
- budynki mieszkalne zaznaczone numerami 1, 1A, 2, 3, 26,
- kamienice reprezentujące numery od 4 do 11D oraz 12, 14, 16, 17, 17A, 24, 29, 30, 38, 39, 42, 43, 44, 45, 47,
- budynek przemysłowy o numerze 16A,
- dawna hala sportowa (Turnhalle) oznaczona numerem 46, a więc ceglany obiekt z 1900 roku, który przed wojną pełnił funkcję sali gimnastycznej dla związku sportowego (Stettiner Turnverein), a po wojnie został przekształcony w kino „Colosseum”.
Przypisy
- Park Noakowskiego. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 06.04.2015 r.]
- Gminna Ewidencja Zabytków. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 06.04.2015 r.]
- Turzyn (ST). Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 06.04.2015 r.]
- Śródmieście Północ (SP). Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 06.04.2015 r.]
- a b c d Encyklopedia Szczecina. red. nacz. Tadeusz Białecki. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Bolesława Śmiałego w Szczecinie | Ulica Emilii Plater w Szczecinie | Ulica Energetyków w Szczecinie | Ulica Farna w Szczecinie | Ulica Generała Ludomiła Rayskiego w Szczecinie | Ulica Środowa w Szczecinie | Ulica Jagiellońska w Szczecinie | Ulica Kanał Parnicki w Szczecinie | Ulica Księcia Bogusława X w Szczecinie | Ulica Księcia Mściwoja II w Szczecinie | Targ Rybny w Szczecinie | Rynek Sienny w Szczecinie | Plac Zwycięstwa w Szczecinie | Plac Waleriana Pawłowskiego w Szczecinie | Plac Mariacki w Szczecinie | Plac Grunwaldzki w Szczecinie | Rynek Nowy w Szczecinie | Aleja Wojska Polskiego w Szczecinie | Plac Żołnierza Polskiego w Szczecinie | Plac Zgody w SzczecinieOceń: Ulica 5 Lipca