Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny to niesamowity przykład gotyckiej architektury, stanowiący jednonawową świątynię z transeptem, wzniesioną przy użyciu cegły na solidnym granitowym fundamencie. Ten unikalny obiekt wyróżnia się jako jeden z nielicznych kościołów w Szczecinie, które zachowały barokowe wyposażenie, co dodaje dodatkowego uroku jego wnętrzom.
Świątynia jest atrakcyjnie zlokalizowana na osiedlu Stołczyn, tuż przy ważnym skrzyżowaniu ulic Nehringa i Kościelnej. Jej historyczne znaczenie podkreśla fakt, że należy do parafii Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Szczecinie-Stołczynie, co czyni ją ważnym punktem na mapie duchowej tego regionu.
Historia
W Szczecinie, w wiosce Stołczyn, historia kościoła sięga XIII wieku. Początkowo wieś ta stanowiła uposażenie dla klasztoru cysterek, a później przejęli ją kartuzowie. W XV stuleciu budowla przeszła transformację, zyskując gotyckie detale. Jej architektura zaplanowana na prostokątnym schemacie obejmowała wieżę zlokalizowaną po stronie zachodniej, co odpowiadało chrześcijańskim tradycjom. Kościół miał formę sali, czyli jednego, przestronnego wnętrza, w którym prezbiterium nie było wyodrębnione. Do świątyni wiodły jedno lub dwa wejścia.
W latach 20. XVIII wieku nastąpiła kolejna faza rozbudowy, którą symbolizuje napis umieszczony nad wejściem: „Anno Domini 1725”. Dodano wówczas transept do głównej sali, co nadało kościołowi kształt krzyża. Wejście umieszczono w skrzydle południowym transeptu, a wieżę wzbogacono o dwie górne, drewniane kondygnacje. Całość wieńczył barokowy hełm z sygnaturką. W tym czasie również przemurowano okna, a ceglana, gotycka bryła świątyni została pokryta białym tynkiem.
W wyniku pożaru w 1920 roku wieża uległa zniszczeniu. Jej odbudowa przyniosła uproszczenie formy dachu, które zakończono miedzianym hełmem, rezygnując z sygnaturki. W latach 70. XX wieku dobudowano większą zakrystię od strony północnej. Dziś kościół ukazuje efekt prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 80. XX wieku, które miały na celu odsłonięcie gotyckich elementów architektonicznych.
W 1982 roku po usunięciu tynku z dolnej części wieży pojawił się zachodni, gotycki portal wejściowy. Zregotycyzowano również wschodni szczyt kościoła oraz portal gotycki pod wieżą, który zawierał napis „Anno Domini 1725”, odnoszący się do barokowej wieży. W przyziemiu odsłonięto kamienne elementy muru, a także zachowane w strukturze murów części wieży, które nawiązują do tzw. blend stargardzkich.
Wnętrze kościoła przeszło konserwację w latach 1980-1982, obejmującą barokowy ołtarz, ambonę oraz emporę. Pracami tymi zajmowała się firma Antoniego Juszczaka z Poznania. W działania związane z renowacją kościoła i budową obiektu katechetycznego zaangażowali się między innymi: ks. Bronisław Janowski, ks. dr Ryszard Ziomek oraz ks. Józef Cyrulik.
Wyposażenie
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Szczecinie wyróżnia się bogatym i różnorodnym wyposażeniem, które przyciąga uwagę wiernych oraz turystów.
- Ołtarz barokowy z 1727 roku, charakteryzujący się bogatym zdobnictwem, zdobiony rzeźbami aniołów, putt oraz figurami Mojżesza i św. Jana Chrzciciela. Zawiera pięć olejnych obrazów, w tym „Ostatnią Wieczerzę”, „Ukrzyżowanie”, „Zdjęcie z krzyża” i „Złożenie do grobu”,
- Ambona, stworzona w latach dwudziestych XVIII wieku w stylu barokowym. Jej czasza opiera się na rzeźbie anioła. Rzeźby apostołów oraz malowidła o symbolicznej treści zdobią balustrady oraz ściany ambony,
- Trzy rzeźby apostołów umieszczone na balustradzie empory organowej, które pochodzą z odrzwi ambony.
- Oryginalny współczesny obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, który znajduje się w pseudobarokowej, ozdobnej ramie,
- Barokowy świecznik paschalny dodający charakteru wnętrzu,
- Dwa dzwony z 1925 roku, umieszczone na wieży kościelnej,
- Polichromie w stylu neobarokowym zdobiące ościeża okien prezbiterium.
Otoczenie
W bliskim otoczeniu kościoła Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Szczecinie, możemy zauważyć wiele interesujących elementów. W szczególności, obok świątyni znajduje się cmentarz, który nie był użytkowany od początku XIX wieku. Całość tej nekropolii otoczona jest murem, co nadaje jej charakterystyczny, historyczny wygląd.
W narożniku tego muru, w miejscu, gdzie krzyżują się ulice, zachowały się fragmenty pomnika, który został poświęcony mieszkańcom wsi, którzy stracili życie w czasie I wojny światowej. To świadectwo historii regionu oraz pamięci o tych, którzy oddali życie za ojczyznę.
Bezpośrednio przed wejściem do kościoła stoi figura Jezusa, która ma na celu upamiętnienie roku poświęcenia polskiej, rzymskokatolickiej parafii w 1946 roku. Ten symboliczny element jest ważny dla lokalnej społeczności i stanowi część duchowego dziedzictwa miejsca.
Cokół, na którym została umieszczona figura, ma również znaczenie historyczne. Jest to pomnik nagrobny rodziny Steinbrücków, którzy przez 62 lata sprawowali opiekę duszpasterską nad tą parafią, kiedy jeszcze była ona ewangelicka. To wyjątkowe połączenie tradycji katolickiej z historycznym dziedzictwem ewangelickim nadaje temu miejscu szczególny klimat.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 12.05.2010 r.]
- a b MarekM. Łuczak MarekM., Szczecin : Skolwin, Stołczyn = Scholwin, Stolzenhagen, wyd. II poszerzone, Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne, 2018, ISBN 978-83-7518-896-7, OCLC 1100266728 [dostęp 22.08.2019 r.]
- KurtK. Dummann KurtK., Stettin-Stolzenhagen, Kratzwieck und Gotzlow ein Heimat- und Lesebuch, wyd. 1. Aufl, Krempel: Olde, 1986, ISBN 3-926017-00-7, OCLC 948212999 [dostęp 22.08.2019 r.]
- stolczyn.com [online]
- a b c d e f g h i j Pomniki architektury sakralnej… 1991 ↓
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Andrzeja Boboli w Szczecinie | Kościół św. Antoniego z Padwy w Szczecinie | Kościół św. Ducha w Szczecinie | Kościół św. Jana Ewangelisty w Szczecinie | Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Szczecinie | Kościół Świętego Krzyża w Szczecinie | Parafia Opatrzności Bożej w Szczecinie | Parafia Przemienienia Pańskiego w Szczecinie-Gumieńcach | Parafia św. Kazimierza w Szczecinie | Parafia Świętej Trójcy w Szczecinie | Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Szczecinie-Dąbiu | Kościół Miłosierdzia Bożego w Szczecinie | Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Szczecinie | Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie | Bazylika archikatedralna św. Jakuba w Szczecinie | Parafia Świętego Krzyża w Szczecinie | Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Szczecinie | Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Szczecinie | Kościół Najświętszej Rodziny w Szczecinie | Parafia św. Andrzeja Boboli w SzczecinieOceń: Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Szczecinie