Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Szczecinie


Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Szczecinie to niezwykle istotny projekt, jako że jest to pierwsze powojenne osiedle mieszkaniowe w tym mieście. Znajduje się w Śródmieściu, na obszarze znanym jako Centrum, co nadaje jej szczególną lokalizację.

Budynki tej wyjątkowej dzielnicy zostały zrealizowane według koncepcji renomowanych architektów, takich jak Henryk Nardy, W. Adamczyk oraz Emanuel Maciejewski. Ich prace ukazują dążenie do wprowadzenia idei socrealizmu w architekturze, chociaż w Szczecinie zrealizowano je w sposób znacznie bardziej umiarkowany, w porównaniu do bardziej rozbudowanych projektów w Warszawie, takich jak Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, czy w Krakowie, gdzie znajduje się Osiedle Centrum A.

To osiedle nie tylko odzwierciedla architektoniczne tendencje tamtego okresu, ale także stanowi ważny element historycznego dziedzictwa Szczecina, które warto poznać i docenić.

Historia

Pierwszy etap budowy

Projektowanie pierwszych budynków w ramach Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej miało miejsce w okresie od 1952 do 1954 roku. Na terenach wolnych przy alei Jedności Narodowej, która obecnie nosi nazwę aleja Papieża Jana Pawła II, placu Lotników, ulicy Jagiellońskiej oraz ulicy Mazurskiej zaplanowano konstrukcję trzech pięciokondygnacyjnych budynków mieszkalnych, które miały być inspirowane socrealistycznym stylem, nawiązującym do historycznego wyglądu kamienic z XIX wieku.

Prace budowlane rozpoczęto od bloków ulokowanych na rogu ulicy Jagiellońskiej oraz Jedności Narodowej, a także przy skrzyżowaniu tej alei z ulicą Mazurską. W następnej kolejności zrealizowano projekt gmachu na działce między ulicami Małopolską a Mazurską. Nowo powstałe budynki wyróżniały się boniowanymi elewacjami na parterze oraz dekoracyjnymi gzymsami, które wizualnie oddzielały poszczególne kondygnacje.

Na frontach budynków szczególną uwagę zwracały bogato zdobione szczyty od strony placu Lotników. Ważnym aspektem wyróżniającym te obiekty była różnorodność kolorystyczna tynków: parter oraz pierwsze piętro wykończono w odcieniach jasnożółtym, podczas gdy wyższe kondygnacje obłożono brązowym tynkiem. Realizacja trzech wcześniej opisanych budynków została pomyślnie zakończona w 1958 roku, wprowadzając znaczące zmiany w architekturze tego terenu. Dodatkowo elewacja kamienicy położonej na rogu placu Lotników oraz ulicy Kaszubskiej została uporządkowana, dopasowując się estetycznie do nowo wzniesionych obiektów.

Drugi etap budowy

Rozbudowa Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej kontynuowana była w latach 1956–1957, gdzie powstawały kolejne bloki przy ulicach Mazowieckiej, Mazurskiej oraz Mariana Buczka, która dzisiaj nosi nazwę Piłsudskiego. W porównaniu do budynków powstałych wcześniej, nowe bloki charakteryzowały się znacznie uproszczoną formą architektoniczną, co przejawiało się w braku zdobień takich jak gzymsy, boniowanie czy dekoracyjne szczyty. Ponadto zrezygnowano z wysokich witryn sklepowych oraz bram przejazdowych, co przyczyniło się do bardziej minimalistycznego wyglądu tych obiektów.

Budynek C-3

W latach 1958–1959, na miejscu zniszczonych kamienic przy ulicy Jaromira, obecnie znanej jako aleja Wyzwolenia, rozpoczęto budowę bloku C-3. Obiekt ten, zaprojektowany przez architekta Henryka Nardego, różnił się znacznie od wcześniejszych konstrukcji w Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Odrzucono praktycznie wszystkie zdobienia elewacji, a także spadzisty dach, na rzecz nowoczesnej, minimalistycznej fasady.

Pięciokondygnacyjny budynek był wyposażony w szerokie trójdzielne okna oraz balkony z widokiem na obecną aleję Wyzwolenia. Każda z sześciu klatek schodowych miała po szesnaście mieszkań, które zyskały wysoki jak na tamte czasy standard wyposażenia, obejmujący dębowe parkiety, terakotę, okna z wewnętrznymi parapetami ze szkła, szafy wnękowe, centralne ogrzewanie oraz meble kuchenne.

Przypisy

  1. Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015 r., s. 1058. ISBN 978-83-942725-0-0.
  2. Andrzej Androchowicz: Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa. Encyklopedia Pomorza Zachodniego, 16.11.2014 r. [dostęp 20.06.2019 r.]
  3. Andrzej Androchowicz: Blok C-3. Encyklopedia Pomorza Zachodniego, 03.08.2011 r. [dostęp 20.06.2019 r.]
  4. Maria Łopuch. Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Szczecinie. „Przegląd Zachodniopomorski. Rozprawy i Studia”. 1, 2011 r.
  5. a b c Dzieje Szczecina 1945-1990. Szczecin: Wydawnictwo 13 Muz, 1998 r. ISBN 83-908898-0-3.

Oceń: Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Szczecinie

Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:16