Ulica Jacka Malczewskiego w Szczecinie

---

Historia

Historia ulicy Jacka Malczewskiego w Szczecinie sięga czasów przed 1945 rokiem. Urok tej ulicy, znanej wówczas jako Birkenallee, odnosił się do słowa „brzoza”, co odzwierciedlało rosnące przy niej drzewa. Do roku 1873 teren ten pozostawał pod zakazem zabudowy, co wynikało z przepisów ochrony przedpola twierdzy. Szybciej niż inne obszary, zagospodarowano rejon ulicy między obecną Aleją Wyzwolenia a ulicą Matejki, budując tam kamienice czynszowe przeznaczone dla średniozamożnych mieszkańców. Wkrótce potem jednak, przy wsparciu projektanta George’a Hausmanna, powstała gęsta sieć ulic, przybierająca formę szachownicy. Dzięki temu tereny te zyskały na atrakcyjności, a wzniesione budynki cechowały się secesyjnymi i klasycystycznymi zdobieniami.

W latach 80. XIX wieku większość kamienic powstała w okolicy ulicy Parkowej, a dekadę później zabudowano narożniki z ulicą Jana Kazimierza. Pod numerem 8 mieściła się wówczas scena „Thalia Theater”, znana później jako „Concordia Theater”. Przed I wojną światową, w bezpośrednim sąsiedztwie renomowanej kliniki „Trzy Dęby” przy ul. Żubrów, wzniesiono dodatkowe budynki wysokiej jakości. W latach 30. XX wieku, na numerach 5-7 powstał okazały gmach według projektu znanego szczecińskiego architekta Gustava Gaussa. Na ulicy Malczewskiego, dzięki komunikacji tramwajowej, mieszkańcy łatwo dostawali się między Golęcinem (Golęcin) a Bellevue (Pomorzany), a nawet tranzytowa linia tramwajowa linii 7 zaczęła obsługiwać tę trasę od 1912 roku.

Sprawy ucichły, jednak atmosfera niepewności rosła, ponieważ niewiele lat przed wybuchem II wojny światowej, Szczecin stał się jednym z kluczowych ośrodków przemysłowych III Rzeszy, co uczyniło go celem wielu ataków powietrznych. Ulica Birkenallee również nie była oszczędzana; po silnym nalocie w nocy z 29 na 30 sierpnia 1944 roku, na odcinku od al. Wyzwolenia do ul. Matejki, tylko jedna kamienica (pod nr 34) pozostała nietknięta przez pożar.

Po zakończeniu II wojny światowej, niemal wszystkie budynki między ulicą Jana Matejki a Aleją Wyzwolenia uległy zniszczeniu, a jedyną ocalałą konstrukcją była kamienica z numerem 34, wpisana do wojewódzkiego rejestru budynków. Wkrótce po wojnie, polskie władze rozpoczęły proces odbudowy miasta, wypełniając puste miejsca nową zabudową. W latach 60. XX wieku, pomiędzy Aleją Wyzwolenia, ul. Bazarową a ul. Matejki, wzniesiono Osiedle Grunwaldzkie, które składało się z 4- i 5-piętrowych bloków mieszkalnych. Kolejne wyższe bloki powstały w tym rejonie, a budynek na rogu Wyzwolenia i Malczewskiego w 1968 roku zdobył tytuł „Mister Szczecina”. W 1972 nagrodę przyznano wieżowcowi Domu Marynarza, który został wybudowany między ulicami Matejki i Żubrów.

Na drugiej stronie ulicy Malczewskiego także pojawiły się wieżowce, a część sąsiedniej ulicy w kierunku ul. Parkowej nie ucierpiała w dużym stopniu, jednak zachowały się tu kamienice z XIX wieku. Na początku lat 90. XX wieku realizowane były pierwsze pojedyncze budynki, takie jak te przy narożniku ul. Jana Kazimierza. W 2010 roku, na rogu ulic Malczewskiego i al. Wyzwolenia oddano do użytku nowoczesny biurowiec „Oxygen”. Zabytkowa kamienica pod nr 34 została odrestaurowana z odpowiednim szacunkiem dla jej historycznego wyglądu, a obudowana z obu stron, przyczyniła się do stworzenia tak zwanej „szczecińskiej kanapki”. Zaraz obok znajduje się Centrum Handlowe „Galaxy”, wybudowane w 2003 roku, którego jedna strona rozciąga się wzdłuż ulicy Malczewskiego, a druga – wzdłuż alei Wyzwolenia. Naprzeciwko, po drugiej stronie ulicy, znajduje się biurowiec „Oxygen”, tworząc w ten sposób spójną kompozycję nowoczesnej architektury.

W 1967 uruchomiono nową linię tramwajową nr 10, biegnącą od stoczni remontowej do ulicy Wawrzyniaka, która obsługiwała całą długość ulicy Malczewskiego. Tory na odcinku od al. Wyzwolenia do ul. Matejki zostały zamknięte w 1973 roku i pokryte asfaltem. W 1970 roku zainstalowano nową linię 11 na trasie pomiędzy ul. Parkową a ul. Matejki. Obecnie tramwaje linii 5 i 11 kursują wzdłuż ulicy Jacka Malczewskiego, jednak rozkład tych tras może się zmieniać w związku z trwającymi pracami modernizacyjnymi.

---

Oceń: Ulica Jacka Malczewskiego w Szczecinie

---