Kamienica Wilhelma Gramtza, umiejscowiona przy ul. Śląskiej 38 w Szczecinie, jest wyjątkowym przykładem zabytkowego budynku, który łączy funkcje mieszkalne z usługowymi. Zlokalizowana w centrum miasta, w obrębie szczecińskiego osiedla Centrum, a dokładnie w dzielnicy Śródmieście, kamienica ta odgrywa istotną rolę w architekturze tej części Szczecina.
Wraz z bliźniaczą kamienicą znajdującą się pod adresem ulicy Rayskiego 29, kamienica Gramtza tworzy charakterystyczną pierzeję, która przylega do południowo-zachodniej części placu Grunwaldzkiego.
Budowa tej imponującej kamienicy miała miejsce w latach 1892–1893, na zlecenie Wilhelma Gramtza, co czyni ją nie tylko zabytkiem, ale i świadkiem historii oraz zmian, jakie zachodziły w Szczecinie na przestrzeni lat.
Opis
Budynek, który opisujemy, to imponujący przykład architektury pięciokondygnacyjnej. Charakterystyczna dłuższa elewacja od strony ulicy Śląskiej posiada dziewiątą oś, podczas gdy od strony placu Grunwaldzkiego wyróżnia się ona krótszą, czteroosiową formą. Dodatkowo, parter został efektownie ozdobiony boniowaniem, które nadaje budynkowi prestiżowy wygląd.
Interesującym elementem jest umiejscowiona pomiędzy piątą a szóstą osią wejściowa brama z obramowaniem, wieńczona dwiema puttami. Lewy putto, przysłaniający joński kapitel i trzymający tablicę, jest interpretowany jako alegoria nauki. Natomiast prawy putto, przysłaniający koło zębate, dzierży w rękach młot i kielnię, będące symbolami rzemiosła.
Na pierwszych piętrach umieszczono płyciny oraz konsolki pod niektórymi oknami. Ryzality umiejscowiono w osiach nr 2, 3 oraz 6, 7 od strony ulicy Śląskiej. Ozdoby architektoniczne obejmują półkolumny w porządku korynckim przy oknach ryzalitów na pierwszym i drugim piętrze oraz maszkaronów znajdujących się nad oknami trzeciego piętra. Szczyty ryzalitów uzupełniają owalne okna poddasza.
Balkony rozmieszczone na każdym piętrze urozmaicają przestrzeń budynku. Na pierwszym piętrze ich balustrady są tralkowe, natomiast na wyższych piętrach można zobaczyć eleganckie balustrady kutą. Półkolumny doryckie, które podtrzymują trójkątne naczółki, zdobią niektóre okna na pierwszym piętrze. Gzymsy w sposób elegancki wydzielają poszczególne kondygnacje.
Narożnik budynku ozdobiony jest formą wykusza, gdzie znajduje się wejście do lokalu usługowego, wkomponowane w portal zamknięty łukiem. Hełm narożnikowego wykusza z przejrzystym zwieńczeniem oraz iglicą dodaje całości lekkości i elegancji. Warto zauważyć, że elewacja frontowa od placu Grunwaldzkiego różni się prostszym wystrojem niż elewacja boczna, mimo że posiada najbogatszą dekorację w dwóch środkowych osiach.
Na każdym piętrze dwa balkony przylegają do drugiej i trzeciej osi, a ich ozdobą są pilastry korynckie oraz maskaronowe głowy przy oknach na pierwszym piętrze. Szczyt budynku wieńczy trójkątny naczółek oraz owalne okienko poddasza. Dach kamienicy ma formę dwupołaciową i jednospadową, pokryty czerwoną dachówką ceramiczną, co dodaje mu uroku.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 02.08.2018 r.]
- Adres- und Geschäfts-Handbuch für Stettin, 1895 [dostęp 14.12.2023 r.]
- kamienica, Szczecin – Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 18.10.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienice przy ul. Tkackiej 7, 8, 9 w Szczecinie | Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 i 3-4 w Szczecinie | Domki Profesorskie w Szczecinie | Kamienica Augusta Mintza w Szczecinie | Kamienica Loitzów w Szczecinie | Kamienica przy ul. Koński Kierat 12 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Świętego Wojciecha 1 w Szczecinie | Dom Daniela Grotha w Szczecinie | Kamienica przy ul. Jacka Malczewskiego 34 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Ofiar Oświęcimia 10 w Szczecinie | Kamienica przy pl. Świętych Piotra i Pawła 4-5 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Staromiejskiej 11 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7 w Szczecinie | Kamienice przy ul. Kuśnierskiej 10, 12, 12a i 12b w Szczecinie | Kamienica Wilhelma Zimmermanna w Szczecinie | Kamienica przy ul. Świętych Cyryla i Metodego 29 w Szczecinie | Kamienica Moninów w Szczecinie | Kamienica Linsinga w Szczecinie | Blok mieszkalny przy ul. Wielkopolskiej 43a-43c w Szczecinie | Blok mieszkalny przy al. Wojska Polskiego 51 w SzczecinieOceń: Kamienica Wilhelma Gramtza w Szczecinie