Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 oraz 3-4 stanowią dwa znakomite przykłady architektury modernistycznej, wznosząc się dumnie na placu Grunwaldzkim. Te unikalne budowle są częścią popularnego szczecińskiego osiedla Centrum, znajdującego się w malowniczej dzielnicy Śródmieście.
Warto zaznaczyć, że bloki te zyskały uznanie, otrzymując tytuł „Mistera Szczecina” w roku 1965, co świadczy o ich wyjątkowej wartości architektonicznej oraz historycznej.
Historia
Dwa identyczne bloki mieszkalne znajdują się na rogu ulicy Rayskiego oraz ulicy Śląskiej. Drugi z nich usytuowany jest na skraju ulicy Rayskiego i ulicy Piłsudskiego. Oba bloki skierowane są frontami ku placowi Grunwaldzkiemu i zostały wzniesione w latach 1963–1965 w miejsce zniszczonych przez bombardowania kamienic, które dotknęły Szczecin podczas II wojny światowej.
Za projekt tych mieszkań odpowiada szczeciński architekt Tadeusz Ostrowski. Warto również zauważyć, że niemal identyczny blok mieszkalny powstał w 1971 roku przy ulicy Bazarowej 26-28. Nie posiadamy jednak informacji, czy i w tym przypadku Tadeusz Ostrowski był autorem projektu.
Opis
Informacje ogólne
Obydwa budynki to wielopiętrowe konstrukcje o dziewięciu kondygnacjach. Na parterach, which zostały w dużej mierze przeszklenia, zlokalizowane były różnorodne punkty usługowe: w budynku nr 1-2 mieściła się Wojewódzka Księgarnia Rolnicza oraz zakład fryzjerski, natomiast w bloku nr 3-4 działał sklep firmowy Eldom, później znanym jako Domar. Elewacje na wyższych kondygnacjach zostały wykończone tynkiem.
W miarę przeprowadzania remontów lokali usługowych oraz termomodernizacji, obiekty zaczęły nabierać indywidualnych cech, które je różniły. W bloku nr 3-4 zachowano przeszklenia parteru, podczas gdy blok nr 1-2 przeszedł znaczną przemianę, zdobywając nowoczesną elewację w procesie adaptacji na potrzeby Poczty Polskiej. Dodatkowo, przy remoncie elewacji bloku nr 1-2, wymieniono oryginalne konstrukcje balkonów na nowe, co zmieniło ich wygląd oraz funkcjonalność.
Charakterystyka fasad
Fasada frontowa bloków na pierwszych siedmiu piętrach charakteryzuje się ośmioosiowym układem, z balkonami przylegającymi do osi nr 2, 4, 5 oraz 7. Skrajne osie na szczycie budynku są cofnięte, co umożliwia stworzenie tarasów w tych przestrzeniach. Okna w osiach skrajnych miały początkowo formę czterodzielną, natomiast w pozostałych osiach okna są trójdzielne.
Boczne fasady bloków również są podzielone na trzy osie. Najbliższa placowi Grunwaldzkiemu osia została wzbogacona o balkony wystające przed lico fasady. W osi zlokalizowanej blisko podwórka okna mają formę trójdzielną, podczas gdy pozostałe są pojedyncze.
Z kolei tylne fasady, licząc od pierwszego piętra, zostały zaprojektowane jako 10-osiowe, przy czym każde z wejść do klatek schodowych zostało dobudowane do drugiej i trzeciej osi, licząc od krawędzi budynku.
Ciekawostki
Na terenie, gdzie teraz znajdują się bloki mieszkalne nr 1-2, przed rokiem 1945 istniała kamienica. W jej wnętrzach działała znana restauracja nazwana „Kaiserhallen”, która przyciągała wielu gości.
Warto także wspomnieć, że na dachu bloku nr 3-4, w okresie przełomu lat 60. i 70. XX wieku, widniał duży napis „eldom”. Była to reklama sklepu, który mieścił się na parterze tego budynku.
Przypisy
- Szczecin - Bazarowa 26-28 - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 08.03.2023 r.]
- Portal Systemu Informacji Przestrzennej Miasta Szczecin [online], geoportal.szczecin.eu [dostęp 08.03.2023 r.]
- a b Szczecin – Plac Grunwaldzki – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 04.05.2021 r.]
- Plac Grunwaldzki [online], sedina.pl [dostęp 04.05.2021 r.]
- Kronprinzenstraße 15 – Restaurant Kaiserhallen – sedina.pl [online], sedina.pl [dostęp 04.05.2021 r.]
- Szczecin – pl. Grunwaldzki 3-4 – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 04.05.2021 r.]
- a b J. Ławrynowicz, O. Różycki, C. Piskorski: Plac Grunwaldzki. stmkm.szczecin.pl. [dostęp 30.03.2018 r.]
- a b c Wojciech Bal. Architektura modernistyczna Szczecina lat 60. i 70. w idei i realizacji. „Wiadomości Konserwatorskie”. 47, 2017 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Domki Profesorskie w Szczecinie | Kamienica Augusta Mintza w Szczecinie | Kamienica Loitzów w Szczecinie | Kamienica przy ul. Koński Kierat 12 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Świętego Wojciecha 1 w Szczecinie | Dom Daniela Grotha w Szczecinie | Kamienica przy ul. Jacka Malczewskiego 34 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Ofiar Oświęcimia 10 w Szczecinie | Blok mieszkalny przy al. Wojska Polskiego 51 w Szczecinie | Blok mieszkalny przy ul. Wielkopolskiej 43a-43c w Szczecinie | Kamienice przy ul. Tkackiej 7, 8, 9 w Szczecinie | Kamienica Wilhelma Gramtza w Szczecinie | Kamienica przy pl. Świętych Piotra i Pawła 4-5 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Staromiejskiej 11 w Szczecinie | Kamienica przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7 w Szczecinie | Kamienice przy ul. Kuśnierskiej 10, 12, 12a i 12b w Szczecinie | Kamienica Wilhelma Zimmermanna w Szczecinie | Kamienica przy ul. Świętych Cyryla i Metodego 29 w Szczecinie | Kamienica Moninów w Szczecinie | Kamienica Linsinga w SzczecinieOceń: Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 i 3-4 w Szczecinie