Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 i 3-4 w Szczecinie


Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 oraz 3-4 stanowią dwa znakomite przykłady architektury modernistycznej, wznosząc się dumnie na placu Grunwaldzkim. Te unikalne budowle są częścią popularnego szczecińskiego osiedla Centrum, znajdującego się w malowniczej dzielnicy Śródmieście.

Warto zaznaczyć, że bloki te zyskały uznanie, otrzymując tytuł „Mistera Szczecina” w roku 1965, co świadczy o ich wyjątkowej wartości architektonicznej oraz historycznej.

Historia

Dwa identyczne bloki mieszkalne znajdują się na rogu ulicy Rayskiego oraz ulicy Śląskiej. Drugi z nich usytuowany jest na skraju ulicy Rayskiego i ulicy Piłsudskiego. Oba bloki skierowane są frontami ku placowi Grunwaldzkiemu i zostały wzniesione w latach 1963–1965 w miejsce zniszczonych przez bombardowania kamienic, które dotknęły Szczecin podczas II wojny światowej.

Za projekt tych mieszkań odpowiada szczeciński architekt Tadeusz Ostrowski. Warto również zauważyć, że niemal identyczny blok mieszkalny powstał w 1971 roku przy ulicy Bazarowej 26-28. Nie posiadamy jednak informacji, czy i w tym przypadku Tadeusz Ostrowski był autorem projektu.

Opis

Informacje ogólne

Obydwa budynki to wielopiętrowe konstrukcje o dziewięciu kondygnacjach. Na parterach, which zostały w dużej mierze przeszklenia, zlokalizowane były różnorodne punkty usługowe: w budynku nr 1-2 mieściła się Wojewódzka Księgarnia Rolnicza oraz zakład fryzjerski, natomiast w bloku nr 3-4 działał sklep firmowy Eldom, później znanym jako Domar. Elewacje na wyższych kondygnacjach zostały wykończone tynkiem.

W miarę przeprowadzania remontów lokali usługowych oraz termomodernizacji, obiekty zaczęły nabierać indywidualnych cech, które je różniły. W bloku nr 3-4 zachowano przeszklenia parteru, podczas gdy blok nr 1-2 przeszedł znaczną przemianę, zdobywając nowoczesną elewację w procesie adaptacji na potrzeby Poczty Polskiej. Dodatkowo, przy remoncie elewacji bloku nr 1-2, wymieniono oryginalne konstrukcje balkonów na nowe, co zmieniło ich wygląd oraz funkcjonalność.

Charakterystyka fasad

Fasada frontowa bloków na pierwszych siedmiu piętrach charakteryzuje się ośmioosiowym układem, z balkonami przylegającymi do osi nr 2, 4, 5 oraz 7. Skrajne osie na szczycie budynku są cofnięte, co umożliwia stworzenie tarasów w tych przestrzeniach. Okna w osiach skrajnych miały początkowo formę czterodzielną, natomiast w pozostałych osiach okna są trójdzielne.

Boczne fasady bloków również są podzielone na trzy osie. Najbliższa placowi Grunwaldzkiemu osia została wzbogacona o balkony wystające przed lico fasady. W osi zlokalizowanej blisko podwórka okna mają formę trójdzielną, podczas gdy pozostałe są pojedyncze.

Z kolei tylne fasady, licząc od pierwszego piętra, zostały zaprojektowane jako 10-osiowe, przy czym każde z wejść do klatek schodowych zostało dobudowane do drugiej i trzeciej osi, licząc od krawędzi budynku.

Ciekawostki

Na terenie, gdzie teraz znajdują się bloki mieszkalne nr 1-2, przed rokiem 1945 istniała kamienica. W jej wnętrzach działała znana restauracja nazwana „Kaiserhallen”, która przyciągała wielu gości.

Warto także wspomnieć, że na dachu bloku nr 3-4, w okresie przełomu lat 60. i 70. XX wieku, widniał duży napis „eldom”. Była to reklama sklepu, który mieścił się na parterze tego budynku.

Przypisy

  1. Szczecin - Bazarowa 26-28 - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 08.03.2023 r.]
  2. Portal Systemu Informacji Przestrzennej Miasta Szczecin [online], geoportal.szczecin.eu [dostęp 08.03.2023 r.]
  3. a b Szczecin – Plac Grunwaldzki – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 04.05.2021 r.]
  4. Plac Grunwaldzki [online], sedina.pl [dostęp 04.05.2021 r.]
  5. Kronprinzenstraße 15 – Restaurant Kaiserhallen – sedina.pl [online], sedina.pl [dostęp 04.05.2021 r.]
  6. Szczecin – pl. Grunwaldzki 3-4 – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 04.05.2021 r.]
  7. a b J. Ławrynowicz, O. Różycki, C. Piskorski: Plac Grunwaldzki. stmkm.szczecin.pl. [dostęp 30.03.2018 r.]
  8. a b c Wojciech Bal. Architektura modernistyczna Szczecina lat 60. i 70. w idei i realizacji. „Wiadomości Konserwatorskie”. 47, 2017 r.

Oceń: Bloki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim 1-2 i 3-4 w Szczecinie

Średnia ocena:4.68 Liczba ocen:25